Бүгінде Қазақстан – динамикалық жаһандану жағдайында өзінің тарихы, мәдениеті, тілі, дәстүрлері мен үлкен геосаяси маңызы бар қалыптасқан мемлекет. Біздің елімізде зор әлеует, үлкен адами ресурстар және оның мақсаттарына қол жеткізудің тамаша болашағы бар.

Халық алдында тұрған осы мақсаттардың бірі – «Мәңгілік ел» ұлттық идеясы, ол жайында Елбасы, Ұлт Көшбасшысы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Қазақстан-2050» Стратегиясы: мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында айтқан.

Ұлттық идея – азаматтық өзіндік сананы жүйелі түрде біріктіру. Ұлттық идея халықтың, этностың немесе тұтас ұлттың мағынасын анықтайды.

Ұлттық идея қоғамды біріктіруге бағытталған. Оны дамыту үшін барлық этникалық топтарға бөлмей, барлық қазақстандықтарды біріктіру қажет. Ұлттық идеяны қалыптастыру үшін негіз қалыптастырған іргелі құжаттардың бірі, ұстанымдары («Бір ел - бір тағдыр», «Шығу тегі әртүрлі – мүмкіндігі тең», «Ұлттық рухты дамыту») 2010 жылы қабылданған «Қазақстанның ұлттық бірлігі доктринасы» болды.

«Мәңгілік елл» ұлттық идеясының мәнін тереңірек түсіну үшін оның маңызды компоненттерін түсіну керек.

«Ұлттық идея» түсінігінің мәні бойынша көптеген зерттеулерде:             

- ұлттық идея халық, этникалық топ немесе ұлттың мағынасын анықтайды. Болашағын құратын кез-келген мемлекет немесе қоғам міндетті түрде өзінің ұлттық идеясына сүйенуі керек. Ұлттық идеясына сенім артпайтын қоғам жойылып кетеді, ол, әрине, өз жолынан шығып кетеді. Сондықтан, егер ол дұрыс анықталса, ол ұлт үшін тағдыр, тарих [1];

- шынайы ұлттық идея - жетілу идеясы, ең бастысы, халықтың рухани жетілуі. Және бұл идея мүлдем әмбебап. Бұл тұрғыда ұлттық идея тұжырымдамасын халықтың өмірін ұйымдастыру принципі ретінде қарастыруға болады. Бұл халықтың ақыл-парасатына, ақыл-ойына және жүрегіне сай өмір сүрудің принципі. Бұл өмірде қолданыста болмаған өмірлік құрылғы принципі. Бұл болашақ ұрпақтың келешегі туралы армандайтын сындарлы түрде айтылған арманы. Бұл - өздерінің туған жерінің байлығын ақылмен пайдалануымен байланысты халықтың өмір сүруінің принципі [2];

 - ұлттық идея халықты біріктіруге, қоғамның тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуына, мемлекеттің қауіпсіздігін және тәуелсіздігін нығайтуға бағытталған идеологиялық сипаттың бағдарлары, құндылықтары мен мұраттарының жиынтығы. Ұлттық идея ғана емес. Оның құрамдас бөлігі ұлттық өмірдің көрінісін бейнелейтін ұлттық бірегейлік тереңдігінде орналасқан, ол философия, тарих, ғылым, поэзия, әдебиет, музыка, кескіндеме, би, өнер және халық тілін білдіруде [3];

- тарих ұлттық идеясы мен идеологиясы бар мемлекет деидеологизациядан басым болатын мемлекеттен әлдеқайда күшті екенін растайды. Бұл идея табысқа жету стратегиясын атқарады. Шығыстағы даналық айтқандай, «егер сіз қай бағытқа жүзуіңді білмесең, онда ешқандай жел әсер етпейді» [4].

Көріп отырғанымыздай, қоғамның рухани өмірінің құрамдас бөлігі ретінде ұлттық идеяның ұлттық, өзіндік ерекшелігі бола отырып, сезім қалыптастыратын, этноқалыптастырушы, құндылықты бағдарлы және қоғамды біріктіретін функцияларды орындайды. Ол ұлттың рухани байлығы, өз халқының тарихи келбеті мен шығармашылық ісіне деген сүйіспеншілігі, оның рухани күшіне сенуі, рухани тағдыры, халықтың мәдени ерекшелігі мен рухани миссиясын түсінуі, әлеуметтік дамудың тереңдігі мен келешегі, тарихи жадтың бірлігі және болашақ бейнесі.

Осыған байланысты, отандық ғалымдардың ұстанымы ұлттық идеологиялардың ұзақ уақыт бойы өмір сүріп жатқандығы, ал ұлттар өздерінің «мен» үшін күресетіні заңды. Онсыз біз ұлт пен оның тарихи өмірінің болашағы туралы айта алмаймыз.

Ұлттық рух. Жалпыұлттық идея бүкіл халықты тартымды болған кезде, ол ұлттық рухтың құбылысын алады. Ұлттық рух - ұлттық шындықтың сапалы күйінің жиынтық нәтижесі. Әрдайым қорлау, тәуелділік пен мойынсұнуда болған адамдар рухы ешқашан жоғарыламайды. Бұл жоғары сезім Отанымызды қорғауға, елдің тағдыры үшін халықтың ерлік күресіне байланысты...Төтенше жағдайларда ұлттық рух сиқырлы күшке айналады.

Ұлттық идеал. Ұлттық идея тұжырымдамасы ұлттық идеяның, ұлттық рухтың ұғымымен тығыз байланысты. И. Кант адамның өмірлік стратегиясын қалыптастырудың негізі ретінде жоғары деңгейдегі үлгі сияқты ұлттық идея жайында «идея ереже ұсынады, ал идеалға толыққанды еліктеу тән»  негізіндегі тұжырымдамасын ұсынды [5]. Кант идеалдардың практикалық күші туралы былай деп атап өтті: «біз салыстырамыз, өзімізді идеал ретінде бағалаймыз және жақсартамыз, бірақ онымен бірдей деңгейде тұра алмаймыз».

«Адамзат өмірінде терең күйзелістер, үлкен шапқыншылық болған кезде, қоғамды оның іргетасының тереңдігіне дейін көтере алатын кездері бар. Тарихтың осындай кезеңінде адам осындай өмірін жалғастыру мүмкін емес екенін түсінеді. Маңызды оқиғалардың кейбірі кенеттен тарихын үзіп тастап, оны адамзаттың кептелісінен шығарып тастап, жаңа идеялар іздеуде жаңа жолдарға - белгісіз аймаққа итеріп жіберді» [6]. Осыған байланысты мынаны атап өту керек: адамның табиғаты міндетті түрде миф, фольклор, халықтық мәдениет, философиялық және саяси ойлар, ақыр соңында идеологияда көрініс тапқан идеалға деген ұмтылысты білдіреді [7].

Қазіргі заман дәуірінде ұлттық идеал прогрессивті әлеуметтік инновациялар мен трансформацияның негізгі құралдарының бірі бола бастағандықтан аса маңызды санат болып табылады. Ұлттық идеал ұлттық өзін-өзі сезінуді қамтамасыз етуге арналған. Ұлттық идеал мемлекеттілікті жан-жақты нығайтуға және ұлттың табысты дамуына үлес қосады, өйткені ол қазіргі заманғы дамудың шынында жетекші үрдістерін түсіну арқылы мемлекеттік жүйенің прогрессивті критерийімен тығыз байланысты. Қоғамды біріктіру және жалпыға бірдей танылған ұлттық идеалға негізделген әлеуметтік бірлікті нығайту этносаралық және ұлтаралық қатынастарға оң әсер етеді, бұл кез келген көп этникалық мемлекеттің қоғамдық өмірінің ең күрделі аспектілерінің бірі болып табылады [8]. Көріп отырғанымыздай, ұлттық идеяны ұсынушы адам, ұлт және қоғам тұтастай оны практикалық іске асырудың белсенді тақырыбы болып табылады.

Ұлттық көшбасшы және ұлттық элита. Сонымен бірге, ұлттық идеяны ұлттық шындыққа және тарихи тағдырға айналдыратын негізгі фактор ғылыми және философиялық еңбектерде ұлттық көшбасшы факторы ретінде қарастырылады. «Халықтың негізгі құндылықтарының белгілі бір жиынтығын бейнелеу ретінде де, дәстүрлі емес саяси шешімдердің күшті және ерікті көзі ретінде де әрекет ете алатын шын мәнінде тарихи шкала ғана мемлекетті толық ыдыраудан немесе бөлшектеуден құтқара алады. Тек ірі мемлекет қайраткері ғана ұлтты құтқарып, өз идеясын өмірге жеткізе алады». Ұлттық көшбасшы ұлттық идеяны жүзеге асыруда айқындаушы мақсаттардың көмегімен қозғалыс бағытын анықтайтын вектор ретінде маңызды рөл атқарады.

Халық қолдап, саяси көшбасшы сезінген іргелі құндылықтардағы бірлік - мемлекеттің тұрақтылығы мен дамуының тұрақты шарты [4].

Сонымен бірге, қазіргі әлемдегі даму мен басқару мәселелері негізінен элитизм қағидаттарына негізделгенін атап өту керек. Жоғары мәртебесі мен қабілеті бар элитаның шешуші рөлі - бұл ғылыми аксиома. Элита - олардың интеллектуалды, саяси, мәдени, экономикалық, психологиялық, моральдық, ұйымдастырушылық дағдыларымен (жазушылар, ғалымдар, философтар, өз мемлекетінің рухани-саяси дамуы үшін жауапкершілікті сезінген гуманитарлық суретшілер) ерекшеленетін адамдар қоғамдастығының бірі, басқа топтармен салыстырғанда мемлекеттілік миссиясына қызмет ететін.

Тәуелсіз мемлекеттің ұлттық элитасы ұлттық көшбасшы бола алады, халықтың әлеуетті энергиясын біріктіріп, оны шығармашылық жұмысқа жұмылдыра алады. Қоғамда элита шартты түрде саяси, әскери, экономикалық, мәдени, технологиялық және басқа да бөліктерге бөлінеді. Алайда олардың бәрін ұлттық мемлекеттіліктің қызметі біріктіретінін дәлелдеудің қажеті жоқ.

Бүгінде дамыған елдерде біріккен майданда біріктірілген интеллект пен саясат мемлекеттіліктің мүдделеріне қызмет етеді. Осы елдердің табыстылығының кепілі, элита ең алдымен мемлекеттілікті дамытуды бірінші орынға қояды. Оларға ұлттық идеяны қалыптастыру, оны іске асыру қызметі, бүкіл қоғамның идеалдары мен құндылықтары біртұтас болатын жаңа жағдайда қоғамды дамыту үшін жаңа идеялар мен тұжырымдамаларды насихаттау.

Саяси жетекші мен элита ұлттық идеяның барлық үш параметрінде тікелей қатысады: 1) ұлттық идеяны саналы түрде түсіну; 2) оның ғылыми-теориялық тұсаукесері; 3) халықтың өткені, бүгіні мен болашағын байланыстыратын ұлттық идеяны анықтау [4].

Елбасы айтқан «Мәңгілік Ел» ұлттық идеясын қалыптастыру идеясы ресейлік саясат қайраткерлерінің, философтар мен тарихшылардың пікіріне кеңінен әсер етті. Оның негізгі параметрлері: гуманизм және әділеттілік, әлеуметтік және адамгершілік прогресс. Оның мобилизациялық күші: оның жеке басын, оның тамырларын, ұлттық рухын және дамудың ерекше жолын сақтау; жаһандық қоғамдастықтағы өз рөлін нығайту; болашақ ұрпаққа берілуі тиіс тарихи және мәдени құндылықтарды сақтау қажеттігі; үлкен және шын мәнінде үлкен масштабтағы өзекті мәселелерді шешуге тырысады. Оның басымдықтары дәстүрлі құндылықтарды қолдау болып табылады; ұлттық сәйкестікті анықтайтын моральдық нұсқаулықтарды қалыптастыру және дамыту; қоғамның зияткерлік әлеуетін нығайту. Тұңғыш президент Қазақстанның болашағы туралы «Мәңгілік Ел» туралы айтқан кезде, ол халықтың тарихи сана-сезімін және әлемдік көзқарасын көтеру мәселесін бірінші орынға қояды. Әлеуметтік-мәдени санат ретінде сипатталатын тарихи сана тереңірек болған сайын адамның өзі және бүкіл қоғам рухани бай болады. Болашақты түсіну және болашақты болжау үшін өткенді білу қажет. Адамның өмірі мен азаматтық қағидалары бұрынғы ұрпақтар жинақтаған әлеуметтік-мәдени тәжірибенің негізіне терең еніп кетсе, айқын анықталады.

Қазақстанның жаһандану жағдайында қатаң бәсекелестік жағдайында «Мәңгілік ел» құру идеясы саяси, әлеуметтік-экономикалық егемендігімен, рухани тәуелсіздікке қол жеткізуді талап етеді. Мұны істеу үшін, осындай күрделі жүйенің ұлт ретінде өмір сүруін қамтамасыз ету үшін осы қоғамға тән тарихи сананы қалыптастыру қажет (түпнұсқа тарих пен мәдениеттің мәнін құрайтын ұлттық көзқарасты, рухани көздерді жандандыру арқылы). Тарих, адамның есіне және қоғамдық сана-сезімге байланысты. Тарихи сана тек ұлттық мәдениеттің негізін құрайтын іргелі құндылықтарды игеру арқылы ерекше тарихты зерттеу арқылы ғана жандандырылуы мүмкін.

Ұлттық идея жәй ойлап табу мүмкін емес. Оның компоненттері ұлттық өмірдің көрінісін бейнелейтін ұлттық бірегейлік тереңдігінде орналасқан, ол философия, тарих, ғылым, поэзия, әдебиет, музыка, кескіндеме, би, өнер және халық тілін білдіруде.

«Мәңгілік ел» идеясы мәңгілік ел ретінде біздің халқымыздың ғасырлық арманына, ел дамуының нақты нәтижелеріне негізделген. «Мәңгілік ел» мобилизациялық күші:

1) олардың жеке басын, олардың тамырларын, ұлттық рухын және дамудың ерекше жолын сақтау;

2) әлемдік қауымдастықтағы өз рөлін нығайту;

3) болашақ ұрпаққа берiлуге тиiс тарихи және мәдени құндылықтарды сақтау қажеттiлiгi;

4) шын мәнінде үлкен масштабтағы өзекті мәселелерді шешуге ұмтылу.

Оның басымдықтары дәстүрлі құндылықтарды қолдау болып табылады; ұлттық бірегейлікті айқындайтын, қоғамның зияткерлік әлеуетін нығайтатын моральдық нұсқаулықтарды қалыптастыру және дамыту.

Негізгі параметрлері - гуманизм және әділеттілік, әлеуметтік және адамгершілік прогресс (Ж.Ж. Молдабеков).

Елбасы Қазақстанның болашағы туралы сөйлеген кезде, ол елдің тарихи сана мәселелерін күн тәртібіндегі ең алдыңғы мәселеге жатқызады. Әлеуметтік және мәдени санат ретінде сипатталатын тарихи еске тереңірек және тарихи сананың тереңдігімен тереңірек, адамның өзі және бүкіл қоғам рухани бай болады.

Болашақты түсіну және болашақты болжау үшін өткенді білу қажет. Адамның өмірі мен азаматтық қағидалары бұрынғы ұрпақтар жинақтаған әлеуметтік-мәдени тәжірибенің негізіне терең еніп кетсе, айқын анықталады.

Қазақстанның «Мәңгілік ел» құру идеясы бәсекелес жаһандану жағдайында саяси, әлеуметтік-экономикалық егемендігімен, рухани тәуелсіздікке қол жеткізуді талап етеді.

Мұны істеу үшін, осындай күрделі жүйенің ұлт ретінде өмір сүруін қамтамасыз ету үшін осы қоғамға тән тарихи сананы қалыптастыру қажет (түпнұсқа тарих пен мәдениеттің мәнін құрайтын ұлттық көзқарасты, рухани көздерді жандандыру арқылы).

Тарих, адамның есіне және қоғамдық сана-сезімге байланысты. Тарихи сана тек ұлттық мәдениеттің негізін құрайтын іргелі құндылықтарды игеру арқылы ерекше тарихты зерттеу арқылы ғана жандандырылуы мүмкін. Адамдарды рухани оятуға итермелейтін ана тілімен қатар, дәстүрлерді жандандыру, халықтың тарихи өткенін толық қалпына келтіру қажет. Бұл тәуелсіздіктің рухани тұғырын құрайтын тарихи өзін-өзі қалыптастырудың тәсілі (Б. Сатершинов).

«Қазақстан-2050» Ұлт Көшбасшысының Жолдауында айтылған «Мәңгілік ел» тұжырымдамасының философиялық және саяси негіздері сақтар, ғұндар мен көне түріктердің дәуірінен бастау алады. Қазақстан мемлекеті (сақтардың, ғұндардың, түріктердің, Шыңғыс ханның, Алтын Орданың бұрынғы уақыттарда басқарған аумағында) «Мәңгілік ел» идеясы ата-бабалардан мұраға қалдырылды. «Бұл идеяның қызметі біздің жерімізді әрқашан жаулап алушылардан құтқарды және уақыт пен тарихтағы бұл байланыс үзілмеуі керек. «Егер біз өзіміздің батырлық ата-бабаларымыздың істері арасындағы үздіксіздікті сақтасақ, бүгінгі жетістіктер мен кейінгі ұрпақтың жарқын болашағы«Мәңгілік ел»(Н.Ә. Назарбаев) бола аламыз.

«Мәңгілік ел» идеясы әрқашан ұлы көшпелі империяларды керемет тарихы бар әлемдік өркениетпен байланыстыратын көпір болған. Ұлы Жібек жолында, көшпенді өркениеттің даму жолында жүзеге асырылды, ол гуманизм сияқты әмбебап адамдық қасиеттермен сипатталады, оның жан-жақты жан дүниесімен және қайырымдылықпен халқының бірлігін сақтап қалады.

Жаһандану дәуірінде «Мәңгілік ел» идеясы ежелгі түркілік дүниетанымның жаңаруына, қазіргі заманғы көшпенділер өркениетінің негізіне, еліміздің озық, күшті мемлекет ретінде гүлденуіне кепілдік береді. Тәуелсіздік алған кезде біздің еліміз осы идеяны іс жүзінде қолдануға тарихи мүмкіндік алды.

Бұл әлемдік қоғамдастыққа бейбітшілікке толы әлем ретінде танымал тәуелсіз Қазақстан әлі күнге дейін ешкімге бағаланбаған және әлі күнге дейін толықтай пайдаланылмаған үлкен әлеуетке ие екендігін білдіреді. Бұл «Мәңгілік ел» идеясы біздің ұлттық кодексіміздің кілті (Кубаш Сагидоллұлы).

Көріп отырғанымыздай, ұлттық бірегейліктің ерекшелігі, «Мәңгілік ел» ұлттық идеясы қоғамның рухани өмірінің құрамдас бөлігі ретінде сезім қалыптастырушы, этно-қалыптастырушы, бағдарланған және әлеуметтік біріктіретін функцияларды орындайды. Ол ұлттың рухани байлығы, өз халқының тарихи келбеті мен шығармашылық ісіне деген сүйіспеншілігі, оның рухани күшіне сенуі, рухани тағдыры, халықтың мәдени ерекшелігі мен рухани миссиясын түсінуі, әлеуметтік дамудың тереңдігі мен келешегі, тарихи жадының бірлігі және болашақ бейнесі.

Осыған байланысты, отандық ғалымдардың ұстанымы ұлттық идеологиялардың ұзақ уақыт бойы өмір сүріп жатқандығы, ал ұлттар өздерінің «Мен» үшін күресетіні заңды. Онсыз біз ұлт пен оның тарихи өмірінің болашағы туралы айта алмаймыз.

Қазақстанда «Мәңгілік ел» анықталған ұлттық идея оның маңызды компоненттерінің тығыз бірлігі мен өзара байланысы негізінде дамыды:

а) этникалық идентификацияның жоғары деңгейін және қазақ ұлтын қалыптастыруды ұсынатын ұлт қалыптастырушы қоғамдастық;

б) азаматтық немесе мемлекеттiк ұлт, мемлекеттiк қалыптасқан этникалық топтың өкiлдерi мен басқа этникалық топтардың өкiлдерiн ұлтаралық сәйкестендiрудi бiлдiредi;

в) ұлттық бірегейлік интеллектуалды бәсекеге қабілетті ұлттың дамуына бағытталған.

Еуразия халықтарының ұлттық идеясы еуразиялық идеяның призмасы арқылы қарастырылуы керек.

«Мәңгілік Ел» - біздің бүкіл қазақстандық үйіміздің ұлттық идеясы, ата-бабаларымыздың арманы. Уақыт көрсеткендей, ең ақылға қонымды тәсілі - этникалық топтарына қарамастан, елдің барлық азаматтарының мүдделерін біріктіру. Елдің азаматтық қоғамға көшуі, Қазақстанда бірыңғай ұлт қалыптастыру ұлттық идеяның негізіне айналады.

Кез келген ұлттық идея - бұл үлкен, бірақ сонымен бірге мемлекет, қоғам, азаматтардың ұзақ мерзімді өмірін айқындайтын негізгі идеологиялық тұжырымдама болатын өте қысқа формула. Ұлттық идеяның келесі белгілері жалпы қабылданған. Ол көрнекі сурет болуы керек - символы және идеологияға негізделуі керек; тарих, аңыздар, аңыздар арқылы ата-бабаларға тиесілі болу; адамға, қоғамға және билікке пайдалы болуға; қасақана іске асырылмайтын және өтірік жоқ; қысқаша болуы, әркім түсіне білуі керек.

Мәңгілік елдің жүрегінде әрқайсымыз үшін қарапайым, түсінікті және ең құнды шындықтар - отбасыларымыздың әл-ауқаты, қонақжайлылық және еңбекқорлық, тұрақтылық, қауіпсіздік пен бірлік, болашаққа деген сенімділік.

Біз ұрпақтан ұрпаққа күшейтуді, сақтауды және беруді талап етеміз. Мәңгілік елдің жеті керемет негізі:

Мәңгілік Ел - бұл Тәуелсіздік және Астана.

Тәуелсіздікті нығайтудың ұлы тарихи миссиясына адал боламыз.

Біз әрқашан Нұр-Сұлтанды өз халқымыздың өркендеуі мен күшінің жарқын символы ретінде мақтан тұтамыз.

Мәңгілік ел - ұлттық бірлік, бейбітшілік пен келісім. Біздің ортақ Отанымыз - Тәуелсіз Қазақстан, бізде бір ел - бір тағдыр. Тыныштық пен үйлесімдіктің ұлы істеріне адал адамдар мыңдаған жылдар бойы өмір сүреді.

Мәңгілік ел - зайырлы мемлекет және жоғары руханилық. Азаматтық және рухани құндылықтардың бірлігі біздің өз жолымызды табуға және өзімізді бүкіл әлемге мақтан етуге мүмкіндік берді. Біз еліміздің бірегей рухани имиджін анықтайтын діндер мен өркениеттердің жаһандық диалогын толығымен дамытуды жалғастырамыз. «Мәңгілік ел» - бұл инновациялар негізінде тұрақты экономикалық өсу. Біз мемлекеттің индустриалдық-инновациялық күштерін дамытамыз, табиғи ресурстар мен қоршаған ортаға қамқорлық жасаймыз, қоғамда стипендия мен білімге табыну халықтың зияткерлік негізі ретінде бекітеміз.

«Мәңгілік Ел» - Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамы. Елдің барлық жетістіктері - бұл барлық қазақстандықтардың күнделікті, қажырлы еңбегінің нәтижесі. Біз еңбекқорлық пен жауапкершіліктің құндылықтарын, еңбекқорды құрметтеуді, еліміздің әрбір азаматының шығармашылық әлеуетін іске асыруға жағдай жасайтын боламыз. «Мәңгілік ел» - бұл тарих, мәдениет және тілдің ортақтығы. Біз ортақ тарихи мұрамыз туралы қамқорлық жасаймыз. Біз Қазақстан халқының мәдени әртүрлілігін көбейтеміз. Біз мемлекеттік тілді дамыту принципін қоғамды біріктіру үшін негіз ретінде ұстаймыз, үштілдік ұлттың бәсекеге қабілеттілігінің негізгі шарты ретінде.

Біз үлкен ел - үлкен отбасымыз. «Мәңгілік ел» ұлттық қауіпсіздік және жаһандық және аймақтық проблемаларды шешуге Қазақстанның жаһандық қатысуы. Біз өз жетістіктерімізді қорғауымыз керек. Ұлттық қауіпсіздікті нығайту - әрбір азаматтың, оның елінің алдындағы қасиетті борышы.

Бұл мемлекет ретінде қалыптасқан кезден ұлттық құндылықтар жаңа қазақстандық патриотизмнің идеологиялық негізі болып табылады.

Осылайша, ұлттық идея қазақ халқының тарихи жетістікке жетуіне мүмкіндік беретін құндылықтарға негізделген. Осыдан кейін Қазақстан барлық өңірлік және жаһандық мәселелердің шешімдеріне қатысуға мүмкіндік береді. Н.Назарбаев атап өткендей, ұлттық бірлік, бейбітшілік пен келісім, тарих және мәдениет, тілдің тұтастығы мемлекетте бірлік пен тұрақтылықтың кепілі болып табылады, өйткені жоғарыда аталған құндылықтардың негізі жаңа патриотизм үшін негіз қалайды. Осыған байланысты, отандық ғалымдардың ұстанымы ұлттық идеологиялардың ұзақ уақыт бойы өмір сүріп жатқандығы, ал ұлттар өздерінің «мен» үшін күресетіні заңды. Онсыз біз ұлт пен оның тарихи өмірінің болашағы туралы айта алмаймыз.

Сұрақтар мен тапсырмалар:

Топтық пікірталас:

1 топ.

1. «Ұлттық идея», «ұлттық мұрат», «ұлттық көшбасшы», «ұлттық элита» ұғымдарының мәні қандай?
2. Ұлттық идеяны этномәдени және азаматтық ұғынуды, олардың бірлігі мен өзара байланысы.
3. Ұлттық көшбасшы мен ұлттық элита ұлттық идеяны нақты іске асыруда қандай рөл атқарады?

2 топ.

1. «Ұлт коды» дегеніміз не және оны сақтау не үшін қажет?
2. Жаңа қазақстандық патриотизм мәні ұлттық идея мен ұлттық мұраттың мазмұнды қызметі ретінде қандай?
3. «Мәңгілік ел» ұлттық идеясының философиялық-әдіснамалық негізі ретіндегі қазақтану ілімінің мәні.

Ұсынылған әдебиеттер:

1.Куддусов Х.С. Национальная идея и ее специфические особенности в условиях обретения независимости. – Дисс. канд. политич.наук .-Душанбе, 2002г.. – 146с

2.Телемтаев М. Национальная идея российского народа. ... ИД «ЭКО», Москва, 2005, 406 с.

3.Нысанбаев А.Н. Национальная идея: мировой опыт и Казахстан. - Общенациональная идея Казахстана: опыт философско- политилогического анализа. /Под ред.А.Н.Нысанбаева. - Алматы: Компьютерно-издательский центр Института философии и политологии МОН РК, 2006. - 412 с.

4.Нысанбаев А., Кадыржанов Р. Национальная идея Казахстана: гражданская или этническая? http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1166999820

5.Aсланова Р.А. Национальная идея: на пути, пройденном от символа независимости к будущей модели развития//1news.az/authors/oped/... копия

6. Кант И. Критика чистого разума. СПб, 1993.- С. 341/

7.Кропоткин П. А. Речи бунтовщика // Кропоткин П. А. Анархия, её философия, её идеал: Соч. М, 1999. С. 11 .

8.С.И. Глушкова Специфика национального идеала в отечественной философско-правовой и общественной мысли.