1 есеп. Дрозофилада P және R гендері бір хромосомада болады. Аталық гендер толық байланысты, аналық жартылай. Келесі генотипі бар жекелер гаметалардың неше түрін құрайды?

а) Аталық генотиппен   ;

б) Аналық генотиппен .

а) Аталық тұқым қуалайтын генетиканың екі түрін құрайды: PR және рr.

б) Аналық ішінара байланысқан тұқым қуалаушылық кезінде гаметалардың төрт түрін құрайды: PR, Pr, pR, pr.

2 есеп. Жеміс шыбынында D және E гендері тіркескен және бір жұп аутосомаларда рецессивті гендермен бірге, ал М және m гендері хромосомалардың екінші жұбында болады. Аталығында гендер толығымен тіркескен, ал аналығында – ішінара тіркескен. Келесі генотипі бар жеке ағзалар гаметалардың қандай топтарын құрайды?

а) Атиалық генотиппен ;

б) Аналық генотиппен .

Есеп шарты бойынша: Аталық толықтай тұқым қуалаушылық кезінде гаметалардың 4 түрін құрайды: DEM, DЕm, deM, dem. Гаметаның 8 түрінің ішінара байланысты тұқым қуалайтын аналығы: DEM, DЕm, deM,  dem – кроссоверсіз гаметалар;DeM, Dem, dEM, dEm – кроссоверлі гаметалар.

3 есеп. Адамдарда резус-антиген гендері CDE / cde тығыз тіркес үш жұп генімен детерминеленеді.  генотипі бар әйелдер мен еркектерде қандай гаметалар түзіледі.

Есептің шарты бойынша екі жыныста да толық тіркескен тұқым қуалаушылық кезінде гаметалардың екі түрі пайда болады: CDE және cde. Есептің шарты бойынша екі жыныста да толық тіркесті тұқым қуалаушылық кезінде гаметалардың екі түрі түзіледі:CDE және cde.

4 есеп. Жеміс шыбынында black (b) рецессивті гені көздің қызылкүрең түсін анықтайды, бір жұп аутосомаларда 6 морганид айырмашылықта орналасады.  генотипі бар жеке ағзалар қандай гаметаларды және қанша мөлшерде құрайды. Есептердің шарты бойынша жеке ағзалар гаметалардың 4 түрін құрайды: ВР, bp, Bp, bP,  олардың ішінде BP және bр – кроссоверлық емес, BP және bР – кроссоверлық гаметалар.

Есеп шарты бойынша B және P гендерінің арасындағы қашықтық 6 морганидке тең. Демек, гаметалардың қатынасын құрайтын болады:

ВР             Вр            bР              bр

       47 %          3 %           3 %         47 %

5 есеп. Адамдарда АВО және Лутеран қан жүйесінің гендері № 9 -хромосомада 15 морганидтер қашықтықта орналасқан.

а) ;           б)  

генотипі бар адамда гаметаның қандайтүрлері және қандай мөлшерде қалыптасады.

Екі жағдайда да гаметалардың 4 түрі келесі қатынаста түзіледі:

а) J^ALu,         J^Alu,           J^aLu            J^alu,          

   42,5 %      7,5 %        7,5 %        42,5 %       

б) J^alu           J^aLu         J^Alu             J^ALu

    42,5%       7,5%       7,5%           42,5%

6 есеп. Дигетерозиготалы аналық дрозофиланы М және N гендері бойынша рецессивті еркекпен кесіп өткен кезде фенотип бойынша бөлінген ұрпақтар алынды:

MN             Mn              mN              мn

47%            3%              3%            47%

М және N гендерінің арасындағы қашықтықты анықтаңыз.

Гендер арасындағы қашықтық олардың арасындағы өту пайызына тең есептің шарты бойынша ол 3% + 3% = 6% немесе 6 морганид тең.