Аурудың қоздырғышы-Rissipia recondita Desm саңырауқұлағы. (син. – Puccinia tritici Eriks.).

Ол негізінен жапырақтардың астыңғы жағында қоңыр урединиоспоралары бар дөңгелек, кішкентай, ақшыл-қоңыр пустулалар түрінде көрінеді (64-сурет). Олар бір клеткалы, дөңгелек немесе эллипсоидты, қоңыр қабығы бар, кішкентай шыбық тәрізді сүйелдер, өлшемі 20–28 мкм (65-сурет). Өсімдіктің соңына қарай жапырақтардың астыңғы жағында жылтыр қара пустулалар пайда болады, олар ұзын түйреіуш тәрізді, 2 жасушалы, қалыңдау ашық қоңыр жоғарғы телиоспоралы жасушадан тұрады.

64-сурет – Бидайдың қоңыр (жапырақтың) таты

Аурудың қоздырғышы 6-дан 35 °C-қа дейінгі температурада, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 63-тен 77 %-ға дейін дамиды.   21 °С температурада оның споруляциясы 6 тәулік бойы жүреді, 16 °С – 10 тәулік, 30–38 °С температурада урединиоспораның тіршілігі үш айға дейін сақталады. Күзде телиоспоралары бар телиялар бидайдың өліп жатқан жапырақтарында пайда болады, олар төмен температураға жақсы төзеді (−30–40 °C дейін). Көктемде олар базидиозға базидиоспоралармен өніп шығады, олар аралық иелерін – мара отыны немесе шаттауықты зақымдайды. Саңырауқұлақтың урединиоспоралары 18–25 °C температурада тамшы сұйық ылғалда 2–3 сағатта өніп, жапырақтың эпидермисі арқылы жасуша аралық кеңістікке енетін өскіндер береді. Өсімдіктерді зақымдау үшін қысқа мерзімді жаңбыр немесе шық жеткілікті. Орташа тәуліктік температура 20–25 °С болғанда аурудың инкубациялық кезеңінің ұзақтығы 6–7 күн, 15–18 °С кезінде 10 күнге дейін созылады (Гешеле, 1955; Приходько, 1981; (Елчибаев), 1972; Турапин, Елчибаев, 1972, 1981) .

65-сурет – P. Recondita саңырауқұлағының урединиоспоралары

Таралуы және зияндылығы. Республиканың Солтүстік-Шығысында 2–3 жыл сайын эпифитотикалық деңгейге дейін дамиды. Қазақстанның Солтүстік-Шығысында жапырақ таты мен септориоз жиі бірге пайда болып, бірінші немесе екінші аурудың басым болуымен.