|
Жіктелу |
||||||||
|
жақ |
I |
II |
III |
IV |
||||
|
S i n g u 1 a r i s |
||||||||
|
1. |
ornāre-r мені әшекейлеген еді |
delēre- r |
mittěre- r |
punīre- r |
||||
|
2. |
ornāre-ris |
delēre- ris |
mittěre- ris |
punīre- ris |
||||
|
3. orne-t |
ornāre-tur |
delēre- tur |
mittěre- tur |
punīre- tur |
||||
|
P 1 u r a l i s |
||||||||
|
1. |
ornāre-mur |
delēre- mur |
mitt-a- mur |
punīre- mur |
||||
|
2. |
ornāre-mĭni |
delēre- mĭni |
mitt-a- mĭni |
punīre- mĭni |
||||
|
3. |
ornāre-ntur |
delēre-ntur |
mitt-a-ntur |
punīre-ntur |
||||
Еsse көмекші етістігінің imperfectum conjunctīvi формасы
|
Жақ |
S i n g u l a r i s |
P l u r a l i s |
|
1 2 3 |
esse-m мен болғанда ғой esse-s esse-t |
esse-mus esse-tis esse-nt |
Жаттығулар
rogo, rogāvi, āre – сұрау; clamo, clamāvi, āre – айқайлау, шақыру
Praesensindicativi activi
|
S i n g u 1 a r i s |
P 1 u r a l i s |
|||
|
1. |
rogo |
rogā-mus |
||
|
2. 3. |
roga-s roga-t |
rogā-tis rogā-nt |
||
|
1. |
clamo |
clamā-mus |
||
|
2. 3. |
clama-s clama-t |
clamā-tis clamā-nt |
||
Praesens conjunctīvi activi
|
S i n g u 1 a r i s |
P 1 u r a l i s |
|||
|
1. |
roge-m мен сұрар едім |
roge-mus біз сұрар едік |
||
|
2. 3. |
roge-s roge-t |
roge-tis roge-nt |
||
|
1. |
clame-m мен айқайлар едім |
clame-mus біз айқайлар едік |
||
|
2. 3. |
clame-s clame-t |
clame-tis clame-nt |
||
arripio, arripui, ěre – бас салу; punio, punīvi, īre – жазалау
Дұрыс жауабы:
Imperfectum indicativi activi
|
S i n g u 1 a r i s |
P 1 u r a l i s |
|||
|
1. |
arripiēba - m |
arripiēba - mus |
||
|
2. 3. |
arripiēba - s arripiēba - t |
arripiēba - tis arripiēba - nt |
||
|
1. |
puniēba - m |
puniēba - mus |
||
|
2. 3. |
puniēba - s puniēba - t |
puniēba - tis puniēba - nt |
||
Imperfectum conjunctīvi activi
|
S i n g u 1 a r i s |
P 1 u r a l i s |
|||
|
1. |
arripěre - m |
arripěre - mus |
||
|
2. 3. |
arripěre -s arripěre -t |
arripěre - tis arripěre - nt |
||
|
1. |
punīre - m |
punīre - mus |
||
|
2. 3. |
punīre - s punīre - t |
punīre - tis punīre - nt |
||
amēmus, loquāmur, sentiāmus, vivāmus, gaudeāmus, discant, cedant, taceat, narret, cupěrem, agěrem
Дұрыс жауабы:
amēmus – Praesens conjunctīvi active, 1-жақ көпше түрі
loquāmur – Praesens conjunctīvi passive, 1-жақ көпше түрі
sentiāmus – Praesens conjunctīvi active, 1-жақ көпше түрі
vivāmus – Praesens conjunctīvi active, 1-жақ көпше түрі
gaudeāmus – Praesens conjunctīvi active, 1-жақ көпше түрі
discant – Praesens conjunctīvi active, 3-жақ көпше түрі
cedant – Praesens conjunctīvi active, 3-жақ көпше түрі
taceat – Praesens conjunctīvi active, 3-жақ жекеше түрі
narret – Praesens conjunctīvi active, 3-жақ жекеше түрі
cupěrem – Imperfectum conjunctīvi active, 1-жақ жекеше түрі
agěrem – Imperfectum conjunctīvi active, 1-жақ жекеше түрі
Alexander Magnus dixit: «Utĭnam Indi quoque me deum esse credant!» Utĭnam illum diem videam, quo amīcus meus poēta clarus celebrētur! Marcus Tullius Cicěro scripsit: «Utĭnam Tulliŏla mea vivěret!» Ad senectūtem utĭnam perveniātis! Utĭnam omnes cives patriae consŭlant!
Дұрыс жауабы:
Ұлы Александр айтқан: «О, Үнді тұрғындары да менің құдай екеніме сенсе ғой!» О, менің досымның ұлы ақын болғанын көрсем ғой! Марк Тулий Цицерон: «Менің Туллиолам тірі балса ғой!» - деп жазған. Обсіз кәрілік жасқа жетсеңіз ғой! О, барлық азамат отанын қорғаса ғой»
Шақтарды қолдану жөнінде түсініктеме
Utĭnam Indi ... credant – Praesens conjunctīvi, себебі орындалатын тілек
Utĭnam ... videam – Praesens conjunctīvi, себебі тілек
Celebrētur – Praesens conjunctīvi, себебі орындалатын тілек
Utĭnam Tulliŏla vivěret – Imperfectum conjunctīvi, себебі орындалмайтын тілек
Utĭnam cives consŭlant – Praesens conjunctīvi, себебі орындалатын тілек
De Euclīde
Euclīdes Megarensis saepissĭme Athēnas visitāvit, ut Socrătis sermonĭbus interesset. Athenienses magno odio in Megarenses flagrābant et edixērunt, ne [= ut non] quis civis Megarensis Athēnas visitāret. «Vir Megarensis, qui in urbem nostram veněrit, gravĭter puniētur». At Euclīdes ne poena gravi quidem deterrebātur, sed ut philosŏphum visitāre posset, longa veste muliěbri indūtus et capĭte velāto Athēnas properābat, ubi cum Socrăte disputābat. Deinde, sub lucem, eādem veste muliěbri tectus, ne cognoscerētur, Megăram domum properābat.
Дұрыс жауабы:
Эвклид туралы
Мегаралық Эвклид Афина қаласына өте жиі барып тұрған, Сократпен әңгімелесу үшін. Афиндықтар мегаралықтарды өте жек көрген сондықтан жарлық жариялаған, ешқандай мегарлық азамат Афинаға келуші болмасын деп. «Біздің қалаға келген Мегара тұрғыны жазаланады» деген. Эвклид қатал жазадан да қорықпайды, философқа жолығу үшін ұзын әйел киімін киіп, басын жауып Сократпен әңгімелесу үшін Афинаға келіп отырған. Сосын таң сәріде сол әйел киімінде үйге Мегараға асыққан.
Сөздік