Рlusquamperfectum conjuctivi passivi жіктелетін етістікті participium perfecti passive формасы мен еsse көмекші етістігінің
i m p e r f e c t u m c o n j u c t i v i (essem, esses, esset, essemus, essetis, essent) формасы арқылы жасалады
|
S i n g u 1 a r i s |
|
|
1. 2. 3. |
missus, missa, missum essem мені жіберер еді missus, missa, missum esses missus, missa, missum esset |
|
P 1 u r a l i s |
|
|
1. 2. 3. |
missi, missae, missa essemus missi, missae, missa essetis missi, missae, missa essent |
Жаттығулар
indĭco, indicāvi, āre – жариялау ; liběro, liberāvi, āre – босату
Дұрыс жауабы:
Plusquamperfectumindicativi activi
|
S i n g u 1 a r i s |
P 1 u r a l i s |
|||
|
1. |
indicāvěra - m |
indicāvěra - mus |
||
|
2. 3. |
indicāvěra - s indicāvěra - t |
indicāvěra - tis indicāvěra - nt |
||
|
1. |
liberāvěra - m |
liberāvěra - mus |
||
|
2. 3. |
liberāvěra - s liberāvěra - t |
liberāvěra - tis liberāvěra - nt |
||
Plusquamperfectum conjunctīvi activi
|
S i n g u 1 a r i s |
P 1 u r a l i s |
|||
|
1. |
indicāvĭsse - m |
indicāvĭsse - mus |
||
|
2. 3. |
indicāvĭsse - s indicāvĭsse - t |
indicāvĭsse - tis indicāvĭsse - nt |
||
|
1. |
liberāvĭsse - m |
liberāvĭsse - mus |
||
|
2. 3. |
liberāvĭsse - s liberāvĭsse - t |
liberāvĭsse - tis liberāvĭsse - nt |
||
oro, oravi, āre – сұрау, айқайлау, сөйлеу; ědo, ēdi, ěre – жеу, тамақ ішу
Дұрыс жауабы:
Perfectumindicativi activi
|
S i n g u 1 a r i s |
P 1 u r a l i s |
|||
|
1. |
orav - ī |
orav - ĭmŭs |
||
|
2. 3. |
orav - ĭstī orav - it |
orav - ĭstĭs orav - ērunt |
||
|
1. |
ēd - ī |
ēd - ĭmŭs |
||
|
2. 3. |
ēd - ĭstī ēd - it |
ēd - ĭstĭs ēd - ērunt |
||
Perfectum conjunctīvi activi
|
S i n g u 1 a r i s |
P 1 u r a l i s |
|||
|
1. |
oravĭsse - ī |
oravĭsse - ĭmŭs |
||
|
2. 3. |
oravĭsse - ĭstī oravĭsse - it |
oravĭsse - ĭstĭs oravĭsse - ērunt |
||
|
1. |
ēdĭsse - ī |
ēdĭsse - ĭmŭs |
||
|
2. 3. |
ēdĭsse - ĭstī ēdĭsse - it |
ēdĭsse - ĭstĭs ēdĭsse - ērunt |
||
Amāmus parentes. – Amēmus parentes!
Spectāmus tabŭlam. – Spectēmus tabŭlam!
Puer librum legit – Puer librum legat!
Puěri pila ludunt.– Puěri pila ludant!
Magister puěrum punit. – Magister puěrum puniat!
Milĭtes forĭter pugnant. – Milĭtes forĭter pungent!
Дұрыс жауабы:
Біз ата-анамызды жақсы көреміз. – Ата-анамызды жақсы көрейік!
Біз суретке қарап тұрмыз. – Суретті қарайық!
Ер бала кітап оқып отыр. – Ер бала кітап оқысын!
Ұлдар доп ойнауда. – Ұлдар доп ойнасын!
Ұстаз баланы жазалады. – Ұстаз баланы жазаласын!
Жауынгерлер айбынды соғысуда.– Жауынгерлер айбынды соғыссын!
Utĭnam illum diem videam, cum tibi gratias agam! Utĭnam tam facĭle vera invenīre possim, quam falsa convincěre! Utĭnam tam sapiens esses, quam es felix! Littěrae tuae me molestia valde levārunt: utĭnam omnīno me molestiis liberavissent! Utĭnam salūti nostrae consulěre possīmus!
Дұрыс жауабы:
О, саған рахмет айтқан күнімді көрсем ғой! О, өтірікті анықтағандай шындықты солай жеңіл тапса ғой! О, сен қандай бақытты болсаң, сондай ақылды болсаң ғой! Сенің хатың маған өте жақсы қолдау болды! О, ол мені барлық қамқорлықтан босатса ғой! О, өзімізге өзіміз қамқор бола алсақ ғой!
Utĭnam ... videam – Praesens conjunctīvi, себебі орындалатын тілек
possim – Praesens conjunctīvi, себебі тілек
esses, quam es felix – Imperfectum conjunctīvi, сенімсіз тілек
utĭnam me ... liberavissent – plusquamperfectum conjunctīvi, өткен шақ
Utĭnam ... consulěre possīmus – Praesens conjunctīvi, себебі орындалатын тілек
5. Аударыңыз:
De Cornelia, Gracchōrum matre
Iulia matrem rogat, ut sibi de Cornelia narret. «Cornelia, – Aemilia narrat, – Publii Cornelii Scipiōnis Africāni filia, Tiberii Sempronii Gracchi uxor fuit. Cornelia femina docta, erudīta, prudens erat. Liběros suos amābat et eruditiōni eōrum consulēbat. Aliquando matrona quaedam Corneliam visitāvit eīque pulcherrĭma ornamenta sua ostendēbat. Cornelia muliěrem illam, quae aurum et vestimenta pretiōsa tanti habēbat, sermōne traxit, ut ei «sua ornamenta» ostenděret. Cum filii Corneliae e schola domum venērunt, eos femĭnae illi ostendit et: «Haec, – inquit, – ornamenta sunt mea!» Credo te scire Corneliam illam matrem Gracchōrum, Tiberii et Gai, fuisse».
Дұрыс жауабы:
Гракхтар анасы, Конелия туралы
Юлия өзінің анасынан Корнелия туралы айтып беруін өтінді. Эмилия әңгімелейді: «Корнелия – Публий Корнелий Сципион Африканскийдың қызы, Тиберий Семпроний Гракхтың әйелі. Корнелия сауатты, жақсы тәрбие алған, ақылды әйел болған. Ол балаларын жақсы көрген және дұрыс тәрбие беруге тырысқан. Бірде Корнелияға бір әйел келеді де, өзінің өте әдемі қымбат бұйымдарын оған көрсетеді. Корнелия ол әйелді, алтын бұйымдар мен қымбат киімдерді өте жоғары бағалайтын, өз «қымбат заттарын» көрсету үшін әңгімеге тартады. Корнелияның ұлдары мектептен келгенде, ол оларды сол әйелге көрсетеді де: «Мыналар - менің байлығым!- дейді. Мен сенімдімін, Корнелияның Тиберий мен Гай Гракхтардың анасы екенін сенің білетініңе »
Сөздік
1. rogo – сұрау, өтіну; 2. narro – әңгімелеу; 3. uxor, uxoris f – әйел, зайып, жұбай, жар; 4. fuit – esse көмекші етістігінің өткен шағы; 5. doctus, a, um – оқыған, білімді; 6. prudens – парасатты, ақылды, көреген, саналы, ақылды, зерделі; 7. consulo – (acc.) ақылдасу, (dat) қамын ойлау, қамын жеу; 8. aliquando – бір кезде, ерте уақытта, бірде, бір күні; 9. quaedam – әлдеқандай, бір; 10. matrona, ae f – әйел адам, тұрмыстағы әйел; 11. ornamentum, i – әшекей, бағалы зат; 12. ostendо – көрсету; 13. muliěr, muliěris f – әйел адам, тұрмыстағы әйел; 14. ille, illa, illud – сол, ол, сонау, ана бір; 15. aurum ... tanti habebat – алтынның бағасы; 16. sermō, sermōnis m – әңгіме, сөйлеу; 17. traho – өзіне тарту, еліктіру, қызықтырып әкету; 18. ostendо – көрсету; 19. –haec – мынау