Технологияның құрылу тәуелдігіне байланысты сайттардың келесі түрлері бар:
1. Статикалық HTML немесе XHTML беттері бар статикалық сайттар. Статикалық веб-беттер - бұл статикалық файлдар (мәтіндерді теру, кестелер, суреттер және т.б.), олар HTML белгілі тілінің көмегімен құрылады ( .html немесе .htm кеңейтілулері бар) және сервердің файлдық жүйе дайын түрінде сақталынады.
2. Динамикалық сайттар, мұнда веб-беттер қолданушының сұранысын орындау үрдісінде түрленеді немесе қалыптасады (динамикалық құрылады). Динамикалық сайттар екі түрлі болады. Бірінші түрдегі сайттар серврдегі мәлімтеттер қорында сақталатын мәліметтерден веб-беттер түрленеді немесе қалыпқа келеді. Екінші түрдегі сайттар веб-беттер клиенттік қосымша (браузерде) жағында түрленеді.
3. Flash-сайттар – бұл Macromedia Flash ортасында құрастырылған интерактивті қосымша. Flash-бағдарламманы құрастырудың негізгі құралы векторлы графика болып табылады (Web үшін интерактивті векторлы анимация). Flash сайттарға динамикалық және интерактивтілікті береді.
4. Сайттарды құрудың жоғарыда айтылған технологиялары құрамдастырылған сайттарда қолданылады.
Қолданушының веб-бет ресурстарымен арақатынасы бойынша сайттар пассивті және белсенді немесе интерактивті деп бөлуге болады.
Пассивті сайттар – бұл пассивті веб–беттері бар сайттар. Пассивті сайттарда қолданушы ақпаратты тек веб-беттерде ғана көре алатын мүмкіндігі бар. Интерактивті сайттар – бұл активті веб-беттері бар сайттар. Интерактивті веб-беттермен жұмыс істеу барысында қолданушы интерактивті диалогқа қатысуға, сервермен мәліметтер алмасуға мүмкіндігі бар.
Пассивті веб-беттері бар статикалық сайттар
Статикалық сайттардың веб-беттерін құрудың технологиясы: HTML тілі (Hyper Text Markup Language), ол гипермәтін белгілеуінің тілі және каскадты кестенің CSS (Cascading Style Sheets) стилі болып табылады. CSS веб-беттердің әр түрлі элементтерін рәсімдеу және құрастыру үшін қолданылады, нәтижесінде веб-беттің көлемін біршама төмендетеді.
Статикалық сайттардың веб-беттерін құру - бұл еңбекті көп қажет ететін үрдіс. Веб-беттері бар пассивті статикалық сайттар компьютердің файл жүйесінде HTML редакторының көмегімен қолмен жасалалады, содан кейін сайтқа жүктеледі. Қолданушы жаңа веб-беттерді жасау немесе қолданыстағы беттерді өңдеуді ДК редакторында орындайды, содан кейін Web-сайтына қайта жүктейді.
Негізінен пассивті веб-беттері бар статикалық сайттар беттердің тұрақты құрылымы мен ішкі түрі бар (бірақ әрбір бетте өзінің рәсімдеу шаблоны болуы мүмкін) шағын және орта сайттарды құру үшін пайдаланылады, оларды кез келген хостинг орналастыруға болады, соның ішінде тегін скриптердің жұмысын қолдамайды.
Сайтты құрастыру үшін әртүрлі құралдар қолданылады: Блокнот түріндегі мәтіндік редактор, Microsoft FrontPage түріндегі визуальды редакторы, Macromedia Dreamweaver және басқа да көптеген редакторлар, сондай-ақ сайттардың конструкторлары (сәулетшілер). Веб-сайттардың конструкторлары Интернет желісіндегі кейбір сайттарда орналастырады.
Microsoft FrontPage редакторын жалпы түрде қолдануды оқыту үшін - бұл визуальды HTML редактор, ол Microsoft Office қосымшасының құрамына кіреді. Бірақ нақты сайтты құру үшін Macromedia Dreamweaver 8 орыс тіліне лайықталған редакторында және CSS технологиясын қолдануымен орындауға болады. Атап кеткен жөн, веб-беттерді тез жүктеу мақсаты олардың көлемі 20 Кбайт жоғары болмауы керек.
Интерактивті веб-беттері бар статикалық сайттар
Веб беттегі статикалық веб-беттерді және динамикалық өзара жасау үшін Сіз клиент жағында, сценарий тілдері JavaScript және VBScript бойынша сценарийлерді кірістіруге болады. Веб-бетті жүктеу кезінде JavaScript және VBScript сценарийлерді кез келген пайдаланушы іс-қимыл қатысуымен немесе автоматты түрде іске қосуға болады.
Сонымен қатар, HTML құжатқа DHTML элементтерін қоюға болады (динамикалық HTML). DHTML — бұл интерактивті веб-сайтты құру тәсілі. Динамикалық HTML JavaScript бағдарламмалау тілінде CSS және DOM (құжаттың объектілі моделі) каскадты кестелер стилінде құрылған.
HTML құжатына флэш-үзінділерін немесе Flаsh-роликтерін (swf-файлдар) қоюға болады. HTML құжатына аналогтік HTML түрлеріне Flash-түрлерін қоюға болады. Флеш Web үшін интерактивті векторлы анимациялар есебімен интерактивтілікті қамтамасыз етеді. Флешті құру үшін ActionScript сценарий тілдерін қолданылады.
Қолданушы және сервер арасындағы мәліметтерді алмасу үшін веб-бетке HTML түр (form) деп аталатын веб-қосымшаны қоюға болады. Түр - бұл қолданушы өз ақпаратын енгізе және веб -бет орналасқан серверге жібере алатын батырмасын басылатын веб-беттің бөлігі болып табылады. Сұраныс тиiстi шығыс ақпарат туындаған серверде өңделедi. Түрдегі сұраныстар GET немесе POST тәсілдерімен орындалуы мүмкін.
Соған байланысты, сценарийлері веб-беттер көлемін арттыру клиенттік жағында орындалады, бұл шын мәнінде, беттің саны мен мөлшері шектеулі болуы тиіс. Интерактивті веб-беттер статикалық веб-сайттарды құрастырады, ол Macromedia Dreamweaver 8 редакторында жүзеге асырылады.
Сервердің мәліметтер қорында сақталатын мәліметтерден веб-бет өңделетін немесе қалыптасатын динамикалық сайттар.
Қазіргі уақытта динамиклық сайттарды құру үшін әртүрлі веб-қосымшалар қолданылады. Веб-қосымшаны өңдеу үшін динамикалық веб-беттердің құрылуын қамтамасыз ететін әртүрлі технологиялар қолданылады. Динамикалық сайттар қолданушының енгізген ақпаратына жауап қайтаруға мүмкіндігі бар, яғни интерактивті болуы мүмкін, сондықтан динамикалық сайттар, ереже бойынша, интерактивті болып келеді, бірақ әрдайым емес.
Веб-қосымшаны өңдеу үшін екі амал қолданылады:
құрастырылған модулдердің негізінде;
сценарийлерді түсіндіру негізінде.
Қолданылған модулдер
Қолданылған модульдер – бұл орындалынатын файлдарға тасымалданады және веб-сервермен орындалатын CGI типіндегі модульдер. Бірінші веб-қосымшалары динамикалық сайттарды құру үшін жеке CGI модульдері болды (негізгі Perl тілінде құрастырылған сценарийлер), олар серверде орындалды. CGI-сценарийлері кәдімгі бағдарламмалар болып табылады. Модульдің орындалу нәтижесі HTML нұсқасындағы бет болып табылады.
Интернетте төлемсіз CGI немесе CGI-скриптерін жүктеуге болады (қонақ кітаптары, кері байланыс, сілтемелер каталогы, сайт бойынша іздеу және т.б.), олар қолданушы сұранысы бойынша Web-серверде орындалады. Басқа жағынан Common Gateway Interface (CGI) – бұл мәліметтер алмасудың стандартты интерфейсі, клиенттік қосымшасын және веб-сервердің әрекеттесу тәсілдерін анықтайды. CGI серверде скриптің қосылуын және олармен әрекеттестігін қамтамасыз етеді. Ары қарай осы тәсілді жүзеге асыру үшін ISAPI және NSAPI интерфейстерін қолдана бастады (серверлік кеңейтулер).
Сценарийлерді түсіндіру негізіндегі тәсіл
Осы жағдайда сайтты құрастыру үшін сценариий тілдері деп аталатын серверлі скриптер қолданылады. НТML-код секілді сценарий кодтары, түсіндірілген код болып табылады, сондықтан HTML және сценарийлерді қиыстыруға болады. Айырықша таралған серверлік скриптердің тілдері: Perl, ASP, JSP, PHP, Cold Fusion, Ruby, Python.
Серверде сценарийлер объектімен әрекеттеседі және HTML нұсқасында шығыс ақпаратын түрлендіреді. Серверлік скриптінің түрі файл атауының кеңейтілуі бойынша анықталынады (.php, .asp, .aspx, .jsp, .cfm). Егер Web-сервер осындай түрдегі бетке сұраныс алса, онда ол сондағы бар барлық сценарийлерді түрлендіреді, нәтижесінде кері браузерге берілетін HTML түрдегі веб-бет түрленеді.
Ең танымал динамикалық веб-беттерді құру технологиялары (өңдеу орталығы) келесілер болып табылады: CGI, PHP, Ruby, ASP, ASP.NET, JSP, Cold Fusion, AJAX, Python, CSS, DB2, MsSQL, Oracle, Access мәліметтер қоры және т.б.
Сайтты құруға арналған шешілетін есептерге байланыстысол немесе басқа скриптердің серверлік тілдерін таңдайды. Кіші және орта интерактивті сайттарды құру үшін PHP сценарицй тілін жалпылай қолдану. PHP – дің бәсекелестері Ruby, Python, ASP, JSP, Cold Fusion, Perl технологиялары болып табылады.
PHP тілінің құндылығы оның тегін боғандығында, ашық шығыс кодтары бар және барлық платформаларда жұмыс істейді.
Динамикалық сайттарды құру (өңдеу) және сүйемелдеу үшін CMS пайдалынады (Content Management System) – сайтты басқару жүйесі, оны сайт қозғалтқышы деп атайды. Қазіргі уақытта танымал басқару жүйелері болып Drupal, Joomla, WordPress, DotNetNuke (DNN), MODX, DataLife Engine және басқалары болып табылады. CMS осылардың негізінде функционалды және жеңіл басқарылатын сайттарды құрастыруға болады. Тар профильді сайттарды құру үшін, мысалы, VamShop, OpenCart және т.б. секілді CMS интернет дүкендеріне қолданылады.
Drupal, Joomla, WordPress, DotNetNuke және MODX үшін қозғалтқыштар тегін болып табылады. CMS сайттарын құрастыру құралдары дизайннан (веб-беттің шаблоны) маңызды бөлімді (контентті) бөлуді қамтамасыз етеді, веб-беттің мазмұнын өзгертуге мүмкіндік береді, олардың дизайнін қозғамайды және беттің мазмұнына тиіспей сайттың шаблонын өзгертеді.
Оқушылар мен студенттердің ұлттық оқытудың оқу үрдісін қолдау үшін Joomla қозғалтқышы көмегімен динамикалық интерактивті сайтты ойға қонымды етіп құру. Осы қозғалтқышта көптеген модульдері бар: форумдар, қонақ кітаптары, пошталық жіберілімдер, байланыстар, жауап алулар, тіркеу формалары, іздеу формалары, сайтты қолданушылар арасындағы мәліметтермен алмасу жүйесі және басқа да компоненттер, олар сайтты ақпарат құралдарынан байланыс құралдарына айналдырады.
Осы жағдайда сайт Интернет қолданушылары (оқушылар немесе студенттер және оқытушылар) арасындағы ақпарат алмасудың белсенді орны болып келеді. Осындай сайтқа қолданушылар өз бетімен электронды оқыту материалдарын, мақалаларды, фотоларды, видеоларды қоса алады, білімдік ресурстарды тегін жүктей алады, яғни қолданушылар сервер арасында мәліметтермен алмасуға мүмкіндігі бар. Сонымен қатар, оқушылар немесе студенттер жауап алу арқылы мұғалімдердің жұмысын бағалай алады, әртүрлі сұрақтар бойынша өздерінің ойларын жеткізе алады, өз ара сөйлесе алады, яғни интерактивті диалогта қатыса алады.
Қозғалтқыш негізінде сайттарды құрудың екі тәсілі бар: 1) ДК файлдық жүйесінде WebServers; 2) CMS қайта жүктелген тікелей хостингта(WordPress, Joomla және т.б.). Ең қолайлы нұсқа – бұл қозғалтқыш негізіндегі ДК файлдық жүйесінде сайтты құру, ал содан кейін оны хостингқа орнатуға (жүктеуге) болады. Ол үшін ДК дискіне WebServer орнату керек (мысалы, Apache модулін теру негізінде Denwer жандандыру және орнату). Содан кейін CMS архивті файлға көшіру, мысалы, Joomla.zip, және оны жаңа құрылған бумаға архивитан шығару керек (мысалы, less) директория home Denwer пакеті. Сіздің ДК WebServers – де сайтты реттеу және содан кейін оны тегін немесе ақылы хостингқа жүктеу керек, оны сіз өз қарауыңызға қарап таңдайсыз.
Веб-сайттардың онлайн конструкторы көмегімен дайын блоктар арқылы сайтты жеңіл құрастыра аласыз. Осы конструкторлар сайттарда орналастырылады (saitodrom, ucoz, xmarks және т.б.) және сервис-провайдерлердің қосымша тегін қызметтердің бірі болып табылады. Ереже бойынша, осы жағдайда домен қорында екінші деңгей, ол сервис-провайдердің хостингысына ие болады, сіз құрастырылған сайтқа тек үшінші деңгейлі доменді белгілей аласыз.
Клиенттік қосымша жағында түрленетін веб-беттердің динамикалық сайттары
Клиенттік қосымша жағында түрленетін веб-беттердің динамикалық сайттары. Осындай сайттарды құру үшін JavaScript және VBScript сценарий тілдері қолданылады, сонымен қатар Java-апплеталар және ActiveX технологиясы қолданылады. Интернетте http://baikalstudio.ru/ сайтында тегін хостингтар үшін JavaScript сайтын құрастыру үшін қозғалтқышты жүктеп алуға болады.
Flash–сайттар
Flash технологиясы векторлық графикалық қосымшаларды құру үшін арналған. Flash көмегімен толық жарамды бетті - Web үшін роликті құруға болады, бірақ ақпарат ірі файлдарға бөлінеді, жүктелу үшін көп уақыт талап етіледі. Қазіргі уақытта анимирланған flash-баннер және кіріс flash-беті негізінде HTML-құжаттарында дизайн элементтері негізінде Flash-ті қоладану лайықты болып табылады (мысалы, логотиптерді, флэш-мәзірлерді, информерлерді және басқа анимирланған графикалық элементтерді құруға арналған).
Мәтіні аз жерде Flash лайықтв қолданған жөн, бірақ яғни дыбыстық немесе анимация әсерлерін талап ететін жерде, флэш шағын жүктеме уақытымен векторлы анимациондық файлдарды құруды қамтамасыз етеді. Бағалы Flash-сайттарды құрудың осы технологиялардың негізгі кемшіліктері: большой вес веб-беттің үлкен салмағы және сайттарды құрудың жоғары құны.
Сонымен қатар, Flash негізінде толығымен құрылған сайттар іздеу жүйелерін нашар индекстейді. Флеш-технологиялар негізінде беделді сайттарды құрастыру үшін өолданылады. Флеш-анимацияларды құру үшін Adobe Flash технологиясын қолданады, ол ActionScript және ActionScript 2.0 тілдерімен жұмыс істеу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.