ЮНИСЕФ (емесе Біріккен Ұлттар Ұйымының Балалар Қоры). Екінші дүние жүзілік соғыс тауқыметін тартқан Еуропа балаларына көмек көрсету мақсатында құрылған қор. 1946 жылы 11 желтоқсанда 2-дүниежүзілік соғыстан тікелей зардап шеккен елдердің балаларына көмектесу үшін уақытша ұйым ретінде құрылған. 1953 жылы Бас Ассамблеяның шешімімен ол БҰҰ құрылымының бір жүйесі ретінде бекітілді. БҰҰ Балалар қоры тек соғыс зардабына ұшырағандар ғана емес, сонымен бірге ашаршылық пен індет жайлаған, босқыншылық көрген елдердің балаларына да қол ұшын береді. Қазіргі кезде БҰҰ Балалар қорына 50-ден аса мемлекеттер мүше. Штаб-пәтері — Нью-Йоркте. 1994 жылы Қазақстанда БҰҰ Балалар қорының өкілдігі құрылды. Сондай-ақ БҰҰ Балалар қоры дәрі-дәрмекпен, медициналық құрал-жабдықтармен және мектепті негізгі керек-жарақтармен, компьютерлік техникамен қамтамасыз ету ісінде көптеген қоғамдық ұйымдармен тығыз байланыс жасап отырады. 1965 жылы балалар үшін жүргізген қызметіне орай қорға Нобель бейбітшілік сыйлығы берілді. Негізгі мақсаты: ана мен баланың денсаулығын қорғау, тамақтандыру, сумен жабдықтау, санитария, білім беру, балалардың мүдделерін қорғау. Қор тек қана ерікті қайырымдылық есебінен жұмыс жасайды. Мұндай қайырымдылықтың басым бөлігі үкіметтерден, қалған қаражат жеке тұлғалар мен компаниялардан түседі. ЮНИСЕФ әлемнің 100-ден астам елінің балаларына көмек көрсетеді.

PISA Оқушылар қабілетін бағалаудың халықаралық бағдарламасы (ағыл：Programme for International Student Assessment). Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰ) 2000 жылдардан бері үш жылда бір ұйымдастыратын әлем елдері арасында 15 жастағы оқушылардың функционалдық сауаттылығын тексеру мен бағалаудың халықаралық бағдарламасы. PISA бағдарламасының мақсаты білім берудің әдіснамасы мен нәтижесіне пайдалы әсер ету болатын. Аталған бағдарлама қазіргі әлемде оқушылар қабілетін тексеру мен бағалаудың ең ықпалды жобасы болып отыр. PISA жобасы тексерудің үш бағытының (математика, ғылым, оқу сауаттылығы ) біріне айырықша мән беріп, үш жылдық кезеңмен жүргізіледі. 2012 жылы негізгі бағыт «математикалық сауаттылық» болды. PISA зерттеуі 15 жастағы оқушылардың мектепте алған академиялық білімі мен тұрмыс, үйрену дағдысын тексеріп, өз білімі мен қабілетін түрлі өмірлік жағдайлар мен әлеуметік ауқымда тиімді қолдану қабілетін анықтауға бағытталған. PISA-2015 бағдарламасына әлемнің 72 елінен 15-тен астам 15 000-нан астам оқушылар қатысты. Қазақстанды 15 облыстағы 5,780 мектеп оқушылары мен еліміздің 16 өңірінен (189 мектеп пен 27 колледж) оқушылар таныстырды. ЭЫДҰ елдерді рейтинг бойынша бағалайды. ЭЫДҰ-ның негізгі мақсаты елдердің білім беру жүйесінің даму барысын көрсету PISA-2012-ге қарағанда, қазақстандық қатысушылардың халықаралық тестілеуі зерттеулердің барлық салаларында прогрессті көрсетті. Математикадағы өсім 28 балл, ал ғылым 31 балл. Математикалық және жаратылыстану ғылымдарының құзыреттілігінің даму үрдісі жоғары болып қалуда. 2012 жылы прогресс 2009 жылмен салыстырғанда тиісінше 27 және 25 балл болды. PISA-2015-де баллдардың ең көп өсу қарқыны 15 жастағы оқушыларымыз оқу сауаттылығын көрсетті (+34). Осылайша, білім беру мен ғылымды дамытудың мемлекеттік бағдарламасының мақсатты көрсеткіштеріне, Білім және ғылым министрлігінің 2014-2018 жылдарға арналған стратегиялық жоспарына қол жеткізілді, онда математикадан 440 ұпай (460 факт), ғылымдағы 430 (456), оқуға сауаттылықтың 400 (427). Бұдан басқа, алғаш рет Назарбаев Зияткерлік мектептерінің 15-жастағы барлық оқушылары (2061 адам) PISA-2015 жобасына қатысты. Олардың Қазақстанның жалпы нәтижелеріне ықпалы республикадағы жалпы білім алушылардың жалпы санындағы студенттердің үлесіне қарай түзетілді. Назарбаев Зияткерлік мектептерінің оқушыларының математика және ғылым саласындағы көрсеткіштері жетекші білім беру жүйелерінің ондығына кіреді (Сингапур, Гонконг, Макао, Қытай Тайпей, Жапония және т.б.). Назарбаев Зияткерлік мектептерінің математикадан өткен қатысушылары 523, ғылым 517 және 492 ұпаймен оқыды.

Тапсырма:

Мәтін бойынша арнайы кестені толтырыңыз. Кесте 4 бағаннан тұрады: 

1. Мәтін ішінен түйінді сөздерді теріп жазу. 

2. Мәтін бойынша сызба түрінде конспект жасау. 

3. Мәтін бойынша сұрақтар құрастыру. 

4. Мәтіннің ішінен негізгі идеясын бейнелейтін сөйлемдерді теріп жазу. 

Ежелгі Спартандық мемлекеттік тәрбие жүйесі қалыптасты, оның мақсаты спартак балаларын әскери даярлығы күшті, шыныққан, табанды, болашақ құлиеленушілер етіп тәрбиелеу болды.Балалардың денесін шынықтыру, аштыққа, суықтыққа, шөлге, қиындыққа шыдамды етіп үйрету көзделді. Жас спартактарды жүгіруге, секіруге, найзаласуға, күресе білуге, жекпе-жек тәсілдерін меңгеруге, әскери әндер айтуға үйретгіСпартада қыз балаларға да әскери дене тәрбиесі берілді. Оның мақсаты — ерлер әскери жорықтарға қатысқан кезде әйелдер ерлердің орнына әскери міндеттерін атқару үшін қажет.

Римде шешеңдік мектептер ашылды, онда ауқаттылардан шыққан жастар жоғары ақыға грек тілінен, шешендік өнерінен, заңтанудан, математикамен, философиядан білім алды. Оларды жоғары мемлекеттік қызметке даярлады.

Хань әулеті (біздің заманымызға дейінгі 2 ғ.-біздін заманымыздың 2 ғасыры) кезінде кағаз пайда болды, оку күралдары өзгере бастады. Бастауыш, орта және жоғары мектептер жүмыс істеді. Алғашқы жоғары мектептерді мемлекет ашып, онда ауқатты отбасыларының балалары оқыды. Хань дәуірінде мемлекеттік идеология конфуция болды. Классикалық конфуциялық трактаттарды оқып үйрену басты міндет болып табылады. Оны оқу 10 жылға созылып, курсты бітіргендер емтихан тапсырып, ғылыми атақ алып, мемлекеттік қызметте жүмыс істеуге мүмкіндік алды.

Педагогиканың негізін қалаушы славян педагогы Ян Амос Коменский бағдарламалар, оқулықтар, окыту әдістерін жасауға үлкен үлес қосты. Оқытудың көрнекі, саналы, жүйелі, оқушының шамасына сай болуы керектігін дәлелдеді. Ол білім беру ісін бір тәртіпке келтіруді талап етті. Алғаш болып оқу тоқсандарын, оқушылардың демалысын, оқу күнінің, сағатының ұзақтығын белгіледі. 

Орта ғасырларда балалық шақ жеті жасында аяқталды. Бұл жаста балалар қолөнер өнеркәсібіне қатысып, шәкірттер, жұмысшылар мен қызметшілер болды. Жетім балалардың осы жастан бастап өздерін асырауына қолдауға тура келді. Ауылда мектептерде діни бағытқа негізделген қарапайым оқу бағдарламасын оқытты. XV ғасырдың қалаларында мектептердің үш түрі болды. Ең алдымен, болашақ дінбасыларды үйрететін соборлар мен ғибадатханалардағы діни мектептер. Сонымен қатар, монастырьдағы мектептерде діни білім берілді. Негізгі пәндер грамматика, риторика, музыка, геометрия, арифметика, астрономия және дін болды.

Бұл мектептерге балам латын мектебі болды, онда тек ұлдар қабылданды. Мұнда барлық пәндер тек латын тілінде оқытылды. Мұндай мектептер мектептің және мұғалімдердің қамын ойлайтын қалалық кеңес бөлімінде болды. Оқытушылар білімі тексерілмеген дін қызметкерлері немесе қарапайым адамдар еді.

Үшінші мектеп, ол жазбаша түрде оқытатын немесе есеп (счетный) мектептер болды. Мұндай мекемелерде әдетте саудагерлердің балалары оқыды. Оқыту барысында барысында жазалау шарасын жиі қолданды. Балалар бірнеше сағат бойы, бұршақ үстінде тізерлеп, ауыр бөренелерді алып жүруге, лас суды ішуге немесе иттің ыдысынан тамақтануға мәжбүр болды.

Тапсырма:

«Ұлы дидактика» еңбегінің авторы, педагогиканың негізін қалаушы кім екенін анықтаңыз

М.Монтессоридің «Балалар Үйі» атты еңбегінің алғашқы бөлімі баланы әлеуметтік және психологиялық-педагогикалық тәсілдерді қолдана отырып тәрбиелеу, баланың сана-сезімін дамытып, жетілдіре түсуіне арналады. Екінші бөлімінде 1907 жылы салынған Римдегі «Балалар үйінің» тәрбиеленушілерімен жүргізген педагогикалық әдістері бейнеленген. Сәби кезінен бастап баламен үлкен адамша сөйлесу керек, сонда бала ерте дамып, өз жауапкершілігін ерте ұғынады деп есептейтін Мария

Монтессоридың бұл кітабы әрбір ана үшін берері мол еңбек.

Монтессоридің педагогикалық жүйесін меңгеру және талдау жасау арқылы бала табиғатына көпжылдық және төзімді бақылау жасау Фребельден бастау алғанын байқауға болады. Америкалық педагогтар Монтессори әдісін кез келген жағдайда пайдалану қолайлы екенін айтады. Ол әдістің кез келген елде баланың кез келген жас шамасына қарай тиімді қолданысқа ие екенініне көз жеткізді.

Монтессоридің жұйесі баланың жеке басын құрметтеуге негізделген және үлкендердің ықпалын шектеп, балаға тәуелсіз өсуіне мүмкіндік жасайды.М.Монтессори әдістемесі әрбір тәрбиеленушіге деген даралы тәсілдемеге негізделген. Бұған сәйкес, балдырғандар мен бүлдіршіндер дидактикалық материалдар мен ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің ұзақтығын әрдайым өздері таңдай отырып, өзіндік ағым мен ырғақта дамиды. Монтессори әдісінің құндылығы мен мәні оның замандастары отандық және шетелдік педагогтардың мүдделігімен, сондай-ақ әлемдік білім қоғамдастығымен М.Монтессоридің авторлық тұжырымдамасын оқыту мен тарату бойынша халықаралық педагогикалық ұйымның құрылуымен айқындалған. Жалпы, Монтессори педагогикасы деген тек дәрігер ойлап тапқан білім беру жүйесі емес.Бұл жүйе ашық білім беруге бағытталған. М.Монтессори педагогикасын мынадай бір ұранмен сипаттауға болады: «Менің өзімнің жасауыма көмектес».

Соңғы жылдары М.Монтессори педагогикасы Қазақстанда да кеңінен тарала бастады. Облыстық орталықтарда М.Монтессори педагогикасы бойынша мектепке дейінгі мекемелер ашылуда. Жастары әр түрлі топта әр бала өзіне істі таңдайды: біреулері математикалық аймақта математикалық құралдармен жұмыстанады, ал басқаларын практикалық аймақ қызықтырады. М.Монтессоридің педагогикалық еңбектері тәрбиешілермен ата-аналардың мектеп жасына дейінгі баланы тәрбиелеуде үлкен орын алады. Әлем мойындаған мынадай үздік тәжірибені өз елімізде де қолдану арқылы жас ұрпақты үйлесімді етіп тәрбиелеуде отбасымен балабақшаның сабақтастығы үлкен нәтиже бермек.

Тапсырма:

Төменде берілген мәтінді қолданып, көрген фильмдерің мен оқыған кітаптарыңыды еске түсіре отырып, «балалар үйінің» ондағы тәрбиеленушілерінің тұлғалық қасиеттерінің қалыптасуына жағымды және жағымсыз әсері туралы ой толғаңыз.

Ұлы ойшылдың басты педагогикалық еңбегі салыстырмалы аудармасы соңғы жарияланымнан кейін 100 жыл өткен соң жарияланады. Г. Спенсердің кітабы білім беру теориясы мен тәжірибесін дамытуға үлкен ықпал етті. Ондағы тәжірибелік ұсыныстар балалар мен жасөспірімдерді оқытудың және оқытудың көптеген қазіргі заманғы проблемаларын шешуге көмектеседі. Қосымшада Г. Спенсердің өмірбаяндарының фрагменттері бар. Кітап студенттерге, магистранттарға, педагогикалық пәндер мұғалімдеріне, сондай-ақ ата-аналарға, мұғалімдерге және тәрбиешілерге арналған.

Тапсырма:

Әлемдік білім берудің озық үлгілері енгізілген мемлекеттер туралы ой толға...

Мектептегі білім берудің заманауи модельдері

Мектеп баланың жан-жақты дамуына өз пікірі мен ойын ашық жеткізуіне, әр адамға табиғатынан берілген шығармашылық қабілетін толық жүзеге асыруына ықпал ететін психологиялық-педагогикалық институт. Мектеп оқушының өзін-өзі тануына, тұлға ретінде қалыптасуына, келешегін айқындауға саналы түрде дайын болуға, қоғамның экономикалық, мәдени, саяси өміріне белсенді араласуға мүмкіндік беретін орта. Шетелдік оқу бағдарламасының басты міндеті: оқушының өзіндік жұмыстарын ұйымдастыру арқылы олардың үйрену, ойлау, зерттеу, іздену және шешім шығара білу қабілеттерін дамыту болып табылады. Шетелдік білім беру бағдарламасының негізгі мақсаты: оқушының үйрену қабілетін дамыту, бірлесіп жұмыс істеуге үйрету, белсенділік танытып, іс-әрекет жасауға бағыт-бағдар беру, ойлау қабілеттерінің дамуына түрлі жағдаятты танып, оны шеше білу арқылы іскер ету, іздену және зерттеу тәсілдерін қолдану, салауатты қарым-қатынас құруға және тағы да басқа қабілеттерді дамытуға назар аудару. Оқу үдерісіндегі еркіндік– шетелдік оқу бағдарламалардың ерекшеліктерінің бірі екен. Көбінесе оқытудың мазмұнын, мақсатын және міндеттерін таңдаумен, анықтау ісі мектепұжымының еркіне беріледі, оқу ісінің барысын мектеп оқушылары мен мұғалімдер шешеді, оқу жоспарына бүгінгі әлеуметтік, экономикалық, мәдени мәселелерді қамтитын және өмірмен тікелей байланысы бар пәндер енгізіледі, оқуға бөлінген сағат саны және оқу пәндері аз болып, әр пән бойынша тақырыптардың көлемі де жеңілдетілген болады, оқу жоспарларында таңдау пәндері енгізіліп оны таңдау оқушының еркіне беріледі, мектептің бағдарлы сатысында бағдарлы пәндердің сағат саны көбейіп, оқу пән саны азайтылады.

Шетелдік білім жүйесінің тағы бір ерекшелігіжас ұрпақ тәрбиесіне ерекше көңіл бөлу болып табылады. Жапон мектептеріндегі оқу бағдарламасында негізгі бағыт ұлттық рухты басты назарға ала отырып, өз тәрбиеленушілерінің бойында ұлттық мінез-құлықтарының негіздерін қалыптастыруға ұмтылады. Жапондықтар өз идеясын ұлттық қасиеттерін сақтай отырып, шетелдіктердің білім берудегі озық тәжірибелерін қолдану арқылы іске асырып отырады