1.2 Тұтынушылардың электр қондырғыларын техникалық пайдалану қағидалары


Электр жабдығын пайдалануды, диагностикалауды және жөндеуді ұйымдастыру кезінде жүргізілетін жұмыстардың қалыпты техникалық пайдаланылуын және қауіпсіздігін қамтамасыз ететін нормативтік құқықтық актілерді басшылыққа алады. Осындай құжаттардың бірі кәсіпорынның мамандары мен электротехникалық персоналына арналған акт [3] болып табылады – "тұтынушылардың электр қондырғыларын техникалық пайдалану ережелері" (ТЭҚТПЕ).

Техникалық пайдалану ережелерін алға қоятын міндеттер өндіріс процестерін реттеуге және энергетикалық қызметтегі қатынастарды оңтайландыруға бағытталған. Бұл байланысты қызметтермен қарым-қатынасты жеңілдетеді және электр қызметкерлерінің жауапкершілік аймағын нақты анықтауға көмектеседі.

ТЭҚТПЕ электр монтаждау, жөндеу, баптау жұмыстарын орындайтын, сондай-ақ электр қондырғыларына қызмет көрсетумен және оларда жедел қайта қосумен айналысатын техникалық персоналға қажетті білімді қамтиды. Тексеру сынақтарынан кейін қызметкерге біліктілік деңгейі беріледі (немесе олар бұрын берілгенін растайды). Электр қондырғыларында жұмыс істеуге рұқсат алу үшін электр қауіпсіздігі бойынша тиісті топтың болуы қажет. Қызметкерлердің біліктілігі мамандандырылған оқу орындарында алынған техникалық білім мен дағдыларға ғана байланысты емес, сонымен қатар қызметкерлер жұмыс процесін ұйымдастыруда сапалы дағдыларды алуға міндетті. Электр тұтынушылар кәсіпорындарындағы электр қондырғыларымен байланысты барлық реттеуші ұйымдастырушылық және техникалық жұмыстардың негіздері ТЭҚТПЕ-те салынған. ТЭҚТПЕ негізінде кәсіпорында Электр қондырғыларын пайдалану бойынша нұсқаулықтар кешені құрылады.

ТЭҚТПЕ мақсаты электр жабдықтарының сенімділігін, қауіпсіздігін және ұтымды пайдаланылуын қамтамасыз ету, сондай-ақ оларды жарамды күйде ұстау болып табылады. ТЭҚТПЕ өз аумағында 1000 В-тан жоғары электр қондырғылары бар барлық ұйымдарға қолданылады, ережелер номиналды кернеуі 220 кВ дейінгі электр жабдықтарын пайдаланатын барлық тұтынушыларға қойылатын талаптарды анықтайды.

Электр станциялары мен жоғары вольтты электр желілерінің электр станциялары мен желілерін пайдаланудың өзіндік ережелері (ЭСЖПӨЕ) бар.

ТЭҚТПЕ сәйкес тұтынушыға [3] қамтамасыз ету бойынша міндеттер жүктеледі:

- Қағидалардың, қауіпсіздік қағидаларының және басқа да нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес электр жабдығын жұмысқа қабілетті күйде ұстау және оларды пайдалану;

- электр қондырғылары мен электр жабдықтарына техникалық қызмет көрсетуді, жоспарлы-алдын ала жөндеуді, сынауды, жаңғыртуды және реконструкциялауды уақтылы және сапалы жүргізу;

- электротехникалық және электротехнологиялық персоналды іріктеу, жұмыскерлерді мерзімді медициналық тексеру, еңбек қауіпсіздігі, өрт қауіпсіздігі бойынша нұсқама жүргізу;

- электротехникалық және электротехнологиялық персоналды оқыту және білімін тексеру;

- электр қондырғыларының жұмыс сенімділігі мен пайдалану қауіпсіздігі;

- электротехникалық және электротехнологиялық персоналдың еңбегін қорғау;

- электр қондырғыларын пайдалану кезінде қоршаған ортаны қорғау;

- электр қондырғыларының жұмысындағы бұзушылықтарды, электр қондырғыларын пайдалануға байланысты жазатайым оқиғаларды есепке алу, талдау және тексеру және олардың туындау себептерін жою бойынша шаралар қабылдау;

- электр қондырғыларын пайдалануға байланысты авариялар, өлім-жітім, ауыр және топтық жазатайым оқиғалар туралы Мемэнергияқадағалау органдарына хабарламалар беру;

- электр техникалық персоналға арналған лауазымдық, өндірістік нұсқаулықтар мен еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулықтарды әзірлеу;

- электр қондырғыларын қорғаныс құралдарымен, өрт сөндіру құралдарымен және құралдармен жабдықтау;

- электр энергиясын есепке алу, ұтымды жұмсау және энергия үнемдеу жөніндегі іс-шараларды жүргізу;

- электр жабдықтарына қажетті сынақтар жүргізу, найзағайдан қорғау құрылғыларын, өлшеу аспаптары мен электр энергиясын есепке алу құралдарын пайдалану;

- мемлекеттік энергетикалық қадағалау органдарының ұйғарымдарын орындау.