Тарату құрылғыларын (ТҚ) тиісті техникалық жай-күйде ұстауды режимдер мен температуралық режимдерді бақылау жөніндегі жұмыстарды көздейтін жоспарлы жүргізілетін техникалық және ұйымдастыру іс-шаралары арқылы жүзеге асырады; тексеру, ревизия, баптау және сынақ жүргізуді көздейтін жөндеуаралық техникалық қызмет көрсету; ағымдағы және күрделі жөндеулерді орындау.

Жұмыс режимі мен температураны бақылау. Қалыпты, үнемді және ақаусыз жұмыс үшін қуатты тұтыну және жүктеме тогы, кернеу деңгейі және температура үшін қолайлы жұмыс режимдерін сақтау үлкен маңызға ие. Тұрақты кезекші персоналы бар ТҚ-да трансформаторлар мен жекелеген қосылулардың жүктемесін бақылауды жүктемелер журналына жаза отырып, әр сағат сайын жүзеге асырады. Персонал болмаған кезде электр жабдығының жүктемесін есептеуіштің көрсеткіштері бойынша және жүктеудің ең жоғары сағаттарында арнайы өлшеу жолымен анықтайды.

Майлы ажыратқыштар мен трансформаторлардағы байланыс қосылыстары мен майдың температурасын бақылау өте маңызды. Қыздырудың жоғарылауының себептері шамадан тыс жүктеме, салқындатудың нашарлауы, байланыс қосылыстарының бұзылуы, электр жабдықтарының ақаулары болуы мүмкін.

Контактілі қосылыстардың қызуын бақылау үшін көп және бір реттік қыздыру көрсеткіштері, инфрақызыл сәуле индикаторлары, электр термометрлер қолданылады. Қыздыру көрсеткіштері жиналмалы және қосылатын шиналардың, ажыратқыштардың, кабельдік ұштардың және т.б. түйісулеріне орнатылады. Бірнеше әрекеттің көрсеткіштері жылу қабықшасын, ал бір әрекетті – түсі белгілі бір температураға сәйкес келетін термокарандаштарды, сондай-ақ белгілі бір балқу температурасы бар термосветкаларды қамтиды. Қол жеткізу қиын жерлердегі температура тез балқитын дәнекерден, висмут, қорғасын және қалайы қорытпасынан бір реттік әсер ететін көрсеткіштермен бақыланады, оның көмегімен құлап кететін және бұрылатын көрсеткіштер дайындалады. Байланыс қосылыстарының температурасы электротермометрлермен анықталады [32].

Майдың температурасы өзгерген кезде оның тұтқырлығы өзгереді: температура жоғарылаған сайын ол төмендейді, төмендеген кезде ол жоғарылайды, бұл ажыратқыштың өшу уақытына айтарлықтай әсер етеді. Майдың температурасы бойынша байланыс түйінінің жарамдылығын да бағалауға болады: нашар байланыс кезінде оның температурасы көтеріледі. Ажыратқыштардағы майдың температурасы ТПЕ белгілейтін кезеңділікпен бақылануы тиіс.

Трансформатор орамаларының қызуын бақылау жанама әдіспен - майдың температурасы бойынша жүзеге асырылады. Төмен қуатты трансформаторларда майдың температурасы майдың жоғарғы қабаттарында сынап термометрімен, ал жоғары қуатты трансформаторларда – манометрмен өлшенеді. Шекті температура 95 °C-тан аспауы керек.

Техникалық қызмет көрсету мыналарды көздейді: электр жабдықтарын қадағалау және күту; туындайтын істен шығулар мен ақаулықтарды жою; ревизияларды, баптауларды және профилактикалық сынақтарды уақтылы жүргізу. Ақаулықты уақтылы анықтау және аварияның алдын алу үшін ТҚ электр жабдықтары сыртқы тексеруден өтеді. Олар кернеуді алып тастамай немесе алып тастамай және бір уақытта жөндеу жүргізумен орындалады. ТҚ және электр жабдықтарының жекелеген түрлерін жөндеу мерзімдері олардың типі мен мақсатына байланысты. ТПЕ ажыратусыз қарап – тексеру мерзімдерін белгілейді және ТҚ үшін тұрақты кезекші персоналмен үш тәулікте кемінде бір рет және тұрақты кезекші персоналсыз айына бір рет болуға тиіс. Бұл ретте мыналарға назар аударылады: үй-жайлардың жай-күйі, шатырда ағудың болмауы, есіктер мен терезелердің жарамдылығы, жылытудың, желдетудің, жарықтандырудың және жерге тұйықтау желісінің жарамдылығы; қорғау құралдарының болуы; түйіспелердің жай-күйі; майдың деңгейі мен температурасы және аппараттарда ағудың болмауы; оқшаулаудың жай-күйі (шаңдану, жарықтардың, разрядтардың болуы және т.б.); сигнал беру жүйелерінің жұмысы.

Разрядтарды, коронирлеуді анықтау үшін тексеру түнгі уақытта айына кемінде бір рет жүргізіледі. Бұдан басқа, қысқа тұйықталуды ажыратқаннан кейін және АТҚ – да-қолайсыз ауа райында немесе қатты ластануда кезектен тыс тексерулер жүргізіледі. Барлық байқалған ақаулар қысқа мерзімде жойылады.

Тарату құрылғыларын (ТҚ) қарап-тексеру мынадай кезеңділікпен жүргізіледі:

- тұрақты кезекші персонал кезінде-тәулігіне кемінде бір рет, ал тәуліктің қараңғы уақытында разрядтар мен тәждерді анықтау үшін-айына кемінде бір рет;

- персонал болмаған кезде – айына бір рет.

Жоспардан тыс тексерулер қолайсыз метеорологиялық жағдайлар болған кезеңдерде, сондай-ақ жоғары ластануға ұшыраған аймақтарда жүргізіледі.

Тексеру кезінде тексеріледі:

- бактардың, аппараттар мен трансформаторлардың герметикалығы (май ағысы), май толтырылған жабдықтың температурасы мен май деңгейі;

- ошиновкалардың түйіспелі қосылыстары;

- оқшаулағыштарда жарықтар мен ластанулардың болуы;

- коммутациялық аппараттар көрсеткіштерінің жағдайы;

- жерге қосу;

- қысқы уақытта жылыту құрылғылары;

- өрт сөндіру құралдарының, тасымалданатын қорғаныс құралдарының, медициналық дәрі қобдишасының және т. б. жай-күйі.

ЖТҚ-да жылыту, желдету және жарықтандыру жүйелерінің жарамдылығына, сондай-ақ ғимарат конструкцияларының, әсіресе шатыр мен есіктердің жарамдылығына назар аудару қажет.

Элегазды ажыратқыштарда элегаздың техникалық параметрлері, ал ЖТҚ-да – ғимарат ішіндегі элегаздың концентрациясы тексеріледі.    

Барлық ескертулер журналға жазылады және жақын арада немесе жақын арада жөнделеді.

Жауын-шашын кезінде оқшаулаудың қабаттасуын болдырмау үшін оқшаулағыштардың бетін үнемі тазалап, су өткізбейтін қасиеттері бар арнайы гидрофобты пасталармен өңдеу керек.

Коммутациялық аппараттар мен жетектердің барлық жылжымалы бөліктері майлануы тиіс. Майлау ауа-райына байланысты таңдалады (қыста жақсы жұмыс істеуі керек).

Барлық аппараттар мен қосалқы жабдықтарды электрмен жылыту автоматты режимде жұмыс істейді.

ТҚ пайдалану кезінде мерзімді түрде профилактикалық өлшеулер мен сынақтар жүргізу қажет:

- Электр жабдықтарының қуат бөлігінің оқшаулау кедергісін 2500 в мегомметрмен өлшеу, оқшаулау кедергісі кестеде көрсетілген шектерде болуы керек 4.7.

- 1000 В мегомметрдің көмегімен екінші реттік тізбектердің оқшаулауын өлшеу, ол кемінде 1 Мом деңгейінде болуы тиіс.

4.7 - кесте

- Оқшаулауға жоғары кернеумен 1 минут бойы сынақ жүргізу.  Оқшаулаудың кейбір түрлері үшін сынақ кернеуінің сипаттамалары кестеде келтірілген 4.8.

4.8 - кесте

- Кернеуі 1 кВ екінші реттік тізбектердің оқшаулауына 1 минут бойы сынақ жүргізу.

- ТҚ электр жабдықтарының жылуға ден қою диагностикасы.

ТҚ электр жабдықтарын жөндеу туралы шешім диагностика және сынау нәтижелері негізінде, сондай-ақ тексеру кезінде анықталған ақауларды жинақтауды ескере отырып қабылданады.