7.6 Жөндеуді ұйымдастыру және жүргізу


Электр жабдықтарын жөндеуге шығаруды ұйымдастырудың негізі жөндеу жоспары болып табылады.

Күрделі электр жабдықтарын жөндеуге дайындық кезеңінде кәсіпорын туралы бұйрық шығарылады, онда мыналар көрсетілуі керек:

- жөндеу жұмыстарын дайындау және жүргізу уақыты;

- жұмыстарды қауіпсіз жүргізуге жауапты тұлғалар және электр жабдықтарын жөндеуге шығару бойынша дайындық операцияларына жауапты тұлғалар көрсетілген;

- нысандарды жөндеу жетекшілері және жөндеу сапасы мен мерзіміне жауапты тұлғалар тағайындалды.

Дайындық операциясы және қалған электр жабдығын жөндеуге шығару цех бастықтарының жазбаша өкімі негізінде жүзеге асырылады, онда дайындық операцияларына және жабдықты жөндеуге шығаруға жауапты адам тағайындалады.

Қосалқы жабдық жабдықты жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде жөндеуге шығарылады, оны пайдалану жөндеу шеберінің жедел ауысым журналындағы жазбасы бойынша қамтамасыз етіледі. Жабдықты жөндеуге шығару уақыты цех бастығымен келісіледі.

Электр жабдықтарын жөндеуге және жөндеу жұмыстарына шығару жөніндегі операциялар кәсіпорында қолданылатын нормативтік құжаттаманың, нұсқаулықтар мен ережелердің талаптарына сәйкес жүргізіледі.

Бұл ретте электр жабдығы осы электр жабдығын пайдалану жөніндегі қолданыстағы нұсқаулыққа сәйкес тоқтатылады.

Электр жабдықтарын жөндеу жұмыстарына дайындау кезінде келесі жұмыстарды орындау қажет:

- электр қуатынан ажырату, жинақтар мен қалқандардағы кернеуді ажырату, электр жабдығын объектіге сәйкес келетін барлық коммуникациялардан және одан шығатын бітеуіштердің көмегімен ажырату;

- электр жабдықтарын бөгде заттар мен өнімдерден тазарту, яғни шаю, булау, үрлеу және желдету;

- жөнделетін жабдықта, коммуникацияларда, құдықтарда және шұңқырларда инертті, жанғыш, улы газдар мен оттегінің болуын тексеру;

- штепсельдерді орнатуға және орнатуға орын дайындаңыз.

Электр жабдықтарын жөндеу жұмыстарына дайындыққа цехтың жедел және жедел жөндеу персоналы қатысады.

Электр жабдығын жөндеуге шығаруға жауапты тұлға бітеуіштерді орнатуға және алуға жауапты болады, сондай-ақ жүргізілетін жұмыстарды журналға тіркейді.

Бітеуіштерді орнатқаннан кейін жауапты адам бітеуіштерді орнату схемасында олардың нөмірлерін көрсетеді және бітеуіштерді орнату мен алуды есепке алу журналына жазба жасайды. Бітеуіштерді орнату схемасына энергоцех бастығының орынбасары қол қояды. Жедел персонал дайындық жұмыстарына тек цех бастығының жазбаша өкімі бойынша ғана тартылуы мүмкін. Қалған барлық жағдайларда жедел персоналдың бітеуіштерді орнату және алып тастау жұмыстарын жүргізуге құқығы жоқ.

Электр жабдығын жөндеуге дайындау жөніндегі жұмыстардың жай-күйі ауысым бастықтарының журналында тіркеледі. Егер жөндеуге дайындық бойынша жұмыс ауысыммен аяқталмаса, онда бұл дайындыққа жауапты тұлға ауысым бастықтарының журналында ресімделеді және жұмыс келесі ауысыммен жалғасады.

Орындалған дайындық жұмыстары және техника қауіпсіздігі бойынша қабылданған шаралар туралы электр жабдығын жөндеуге шығаруға жауапты тұлға ауысым бастықтарының журналына тіркейді.

Жөндеуге толық дайындалған электр жабдығын жөндеуге шығаруға жауапты тұлға жөндеу басшысына тапсырады.

Электр жабдығын АБ-ға тапсыру ауысым бастықтарының журналына жазылады, ал КЖ-ға тапсыру актімен ресімделеді, оған электр жабдығын жөндеуге шығаруға жауапты адам және жөндеу басшысы қол қояды. Электр жабдығын жөндеуге енгізу актісін ресімдемей КЖ жүргізуге осы электр жабдығы орнатылған цехтың жеке жөндеу персоналы жөндеуді жүзеге асырған жағдайда ғана жол беріледі. Бұл жағдайда КЖ электр жабдығын енгізу туралы жазба ауысым бастықтарының журналында жасалады.

Электр жабдығын жөндеуге енгізуге арналған құжаттарға екі жақты қол қоймастан, жөндеу басшысының жөндеу жұмыстарын орындауға құқығы жоқ, ал электр жабдығын жөндеуге шығаруға және дайындауға жауапты адамның жөндеу жұмыстарын бастауға жөндеушілерді жіберуге құқығы жоқ.

Электр жабдығын жөндеуге енгізгеннен кейін жөндеу басшысы жөндеуге бөлінген алаңда жалпы тәртіптің сақталуына, ҚТЕ-ның және жұмыстардың орындалу мерзімінің сақталуына жауапты болып табылады.

Жөндеу жетекшісі келесі жұмыстарды орындайды:

- қауіпсіз жұмыс жағдайларын жасау бойынша іс-шараларды жүргізеді;

- ормандарды және еңбекті көп қажет ететін жұмыстарды механикаландыру құралдарын орнатуды ұйымдастырады (егер мұны электр жабдығын жөндеуге тоқтатқанға дейін жасау мүмкін болмаса);

- басқа кәсіпорындар мен цехтардың жұмысшыларына жөндеуді орындауға рұқсат беруді және отпен жасалатын және газға қауіпті жұмыстарды жүргізуге рұқсат беруді ресімдейді;

  1. Жөндеуге тартылған персоналға жұмыстарды орындау тәртібі, өнеркәсіптік қауіпсіздік және өртке қарсы іс-шаралар, осы цехтағы негізгі қауіпті және зиянды өндірістік факторлар туралы нұсқаулық жүргізеді. Нұсқама жүргізу нұсқама журналында тіркеледі.
  2. Жөндеу жүргізу уақытында электр жабдығы тоқтаған кезде жұмыс істеп тұрған электр жабдығында жұмыс істемейтін өндірістік персонал цех бастығының жазбаша өкімі бойынша жөндеу басшысының өкіміне ауыстырылады.
  3. Күрделі электр жабдығына жөндеу жүргізу кезінде бос жүрісте және жұмыс жағдайларында сынақтарды орындау қажет. Электр жабдықтарын сынау үшін тапсыру тәртібі:
  4. Бос жүрісте сынақ жүргізу үшін жөндеу жетекшісімен немесе жөндеу шеберімен ауысым журналына (атауын көрсете отырып, электр жабдығын тапсыру күні мен уақыты) жазба жасау;
  5. Энергия цехын өндіру шебері "бос жүрісте сынау үшін жабдықты қабылдады" деген жазба жазып, өзінің қолы мен күнін қояды;
  6. Электр жабдықтарының бос жүрісте сынауға дайындығын тексеру және энергоцех бастығының орынбасарына рұқсат беру.

Бұдан кейін өндіріс жөніндегі шебер, қондырғы (ауысым), энергия цехының бастығы электр жабдығына бос жүрісте сынақ жүргізуге жауапты болып табылады.

Сынақтар жүргізу кезінде ақаулықтар мен ақауларды жою жөндеу бөлімшесінің күшімен орындалады. Ақауларды жою сапасына жауапты тұлға - жөндеу шебері.

Егер электр жабдығының беріктігіне, тығыздығына, жүктемеге қосымша сынақтар жүргізілсе, онда сынақтарды жекелеген бөліктер мен электр жабдығының жұмыс көрсеткіштері тұтастай паспортта көрсетілген мәндерге шыққанға дейін жалғастыру қажет.

Электр жабдығына бос жүрісте және жұмыс көрсеткіштеріне шыққанға дейін сынақтар жүргізуді тексеруді энергия цехы бастығының орынбасары жүргізеді.

Бос жүрісте және жұмыс жағдайларында сынаудың оң нәтижесі кезінде электр жабдығы қабылданады. Бұл адамның ауыстырылатын журналында жазылады.

Егер электр жабдығы атомдық және энергетикалық қадағалау мен бақылау комитетінің бақылауында болса, онда бос жүрісте және жұмыс жағдайларында сынақтар аяқталғаннан кейін ол жергілікті органдарға тексеруге ұсынылады, ол туралы акт жасалады немесе тиісті журналға белгі қойылады.

Жөндеу процесінде ақаулар ведомосына енгізілген және жөндеу процесінде қосымша анықталған ақаулықтарды жою кезінде КЖ техникалық шарттарына сәйкес жұмыстар орындалады.

Күрделі нысандарды жөндеу процесінде оларды пайдалануға тапсырар алдында жұмыс айналысын жүргізу қажет. Энергия нысанын жұмыс айналысына дайындау жөндеу басшысының бақылауымен жүргізіледі.

Жөнделетін электр жабдығын жұмыс айналысына тапсыруға немесе жұмыс жағдайында сынауға дайындау кезінде жөндеу басшысы жөнделетін электр жабдығының жұмыс айналысына толық көлемде техникалық дайындығына, сондай-ақ жөнделетін электр жабдығының айналасын және оған іргелес аймақты жинауға жауапты болып табылады.

Электр жабдығының жұмыс істеп жатуға дайындығын бақылау үшін БӨАжА энергия қызметінің және қызметінің өкілі (цех энергетигі, БӨАжА шебері) жөндеу жетекшісіне ведомстволық бағынышты электр жабдығы қызметінің дайындығын ауысым журналында өз қолымен растауға міндетті.

Электр жабдығы мынадай жағдайларда жұмыс айналысына тапсыруға дайындалған болып саналады:

- осы электр жабдығын жөндеуге арналған техникалық шарттарға сәйкес жүргізілген оң сынақ кезінде;

- орындаушылардың қолы қойылған орындалған жөндеу жұмыстарының көлемін растайтын барлық жөндеу құжаттамасының болуы (жабдықты жөндеуге тапсыру актісі, ақаулар ведомосы, сынақ нәтижелерінің актілері және т. б.);

  • белгіленген бөлшектердің жұмыс қысымы мен температуралық жағдайларға сәйкестігін растайтын құжаттардың (егер электр жабдығы осы қызметке қадағаланатын болса, техникалық қадағалау қызметінің паспорттары мен анықтамаларының) болуы;
  • технологиялық сызбаларда немесе энергия жабдықтарының құрылымдық тораптарында өзгерістер жүргізуге арналған құжаттаманың болуы;
  • жөнделген энергия жабдықтарын және оған іргелес аумақты жөндеу барысында жөндеу персоналы қолданған материалдардан, құрылғылардан, құрал-саймандардан, ормандардан, сондай-ақ әртүрлі қалдықтардан және т. б. тазалау және жинау жұмыстарын жүргізу;
  • атомдық және энергетикалық қадағалау мен бақылау комитетінің ескертулерін есепке алу және сынақтың басталуына кедергі келтіретін нұсқамалардың болмауы.

             Электр жабдығы құжаттаманы тексергеннен және тексергеннен кейін басшылар немесе жауапты адамдар мынадай тәртіппен жасаған ауысым бастықтарының ауысым журналына тіркегеннен кейін ғана жұмыс айналысына жіберіледі:

  • жөндеу басшысы электр жабдықтарының сынауға және сынамалы іске қосуға дайындығын растайды және ұсынады;
  • цех бастығының орынбасары және БӨАжА шебері өздеріне қарасты электр жабдықтарының бөлігін жүргізіп тексеруге және сынамалы іске қосуға дайындығын растайды;
  • цех бастығы сынауға және сынамалық іске қосуға рұқсат береді.

Ауысым бастығы жұмыс машығын дәл орындауға және ӨҚЕ-ны сақтауға жауапты болып табылады. Ауысым бастықтары сынақтың басталуы мен барысын ауысым бастықтарының журналында белгілейді.

Егер сынақтау процесінде электр жабдығы анықталған ақауларды жою үшін тоқтатылса, мұндай аялдамалар жөндеудің жалғасы болып саналады. Анықталған ақауларды жоюды жөндеу персоналы жөндеу жұмыстарын жүргізу және оларға дайындық қағидаларына қатаң сәйкестікте жүргізуі тиіс.

Ақаулар мен зақымданулардың сипатына байланысты электр жабдықтарын басқаруға рұқсат берген жауапты тұлғалардың шешімі бойынша жұмыс уақыты белгіленген мерзімге дейін жалғасуы немесе алдымен басталуы мүмкін.

Жұмыс сынағын аяқтағаннан кейін ауысым бастығы оның нәтижелері мен сынақты аяқтау уақытын көрсете отырып, ауысым бастықтарының журналына жазба жасауға міндетті.

Егер сынақтың нәтижелері оң болса, электр жабдығы цех (бөлімше) бастығының жазбаша рұқсаты болған жағдайда жұмыста қалдырылуы мүмкін. Электр жабдығы қазіргі уақытта жөндеуден беру актісіне қол қойылғанына немесе қол қойылмағанына қарамастан жөндеуден қабылданған болып саналады.

Электр жабдығын пайдалануға қабылдау тәртібі мынадай:

- жөндеу жетекшісі электр жабдықтарын тапсырады;

- цех бастығының орынбасары және БӨАжА шебері электр жабдықтарының пайдалануға дайындығын растайды;

- цех (бөлімше) бастығы, ауысым бастығы (шебер) электр жабдықтарын қабылдайды.

Күрделі жөнделген электр жабдығы сынаудан және сынаудан кейін КЖ-дан беруге акті жасай отырып қабылданады. Актіге жұмыс сынағынан кейін бір тәуліктен кешіктірілмей қол қойылуы тиіс.

Егер жөндеуді электр жабдығы орнатылған энергия цехының жөндеу персоналы жүзеге асырған жағдайда, КЖ-дан электр жабдығын актіні ресімдемей қабылдауға жол беріледі. Бұл жағдайда КЖ электр жабдықтарын қабылдау туралы жазба жөндеу журналында жасалады.