2. Павлодар облысының аумағындағы климаттық жағдайлар ауыл шаруашылығы дақылдарының белсенді өсу кезеңінде (себуден бастап пісуге дейін)


Павлодар облысы табиғи жағдайлардың алуан түрлілігімен ерекшеленеді. Ол негізінен дала және шөлейт табиғи аймақтарында орналасқан.

Аймақ климатының басты ерекшелігі – қатты континенттілігі: қыс мезгілі ұзақ әрі суық (5–5,5 ай), ал жаз қысқа және ыстық (3 ай). Ауа райының қолайсыз факторларына кеш көктемгі және ерте күзгі үсіктер, жауын-шашынның жеткіліксіз және тұрақсыз түсуі, күшті желдер, шаңды және құмды дауылдар, қыс мезгіліндегі қатты аяздар жатады. Жылдық орташа жауын-шашын мөлшері оңтүстікте 200 мм-ден, солтүстікте 310 мм-ге дейін ауытқиды. Қаңтар айының орташа температурасы –18–19 ºС, шілде айында +20–21 ºС. Көктем мезгілінде жауын-шашын тапшылығы айқын байқалады.

2024 жылдың жаздық бидай вегетациясы кезеңінде Павлодар облысы аумағында келесі климаттық көрсеткіштер тіркелді. Мамыр айының басында ауа температурасы біршама қалыпты болды. Ай бойынша орташа тәуліктік температура +17,5 °С шамасында болды. Айдың бірінші және үшінші онкүндігі температуралық көрсеткіштердің салыстырмалы тұрақтылығымен ерекшеленсе, екінші онкүндікте температура айтарлықтай құбылып отырды. Мамыр айында жауын-шашын мөлшері аз болды, орташа есеппен 12 мм-ді құрады. Ай бойында жауын-шашын біркелкі түспеді. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы (СЫ) 38 % деңгейінде болды.

Маусым айында Павлодар облысы аумағында ауа температурасы біртіндеп жоғарылай бастады. Ай бойынша орташа температура 18,5 °С құрады. Маусым айының бірінші және екінші онкүндіктері температураның ауытқуларымен сипатталды. Үшінші онкүндік кезеңінде температуралық режим салыстырмалы түрде тұрақтанды. Ай ішінде жауын-шашын мөлшері 30 мм-ге дейін артты, бұл ауаның салыстырмалы ылғалдылығының (СЫ) 50 %-ға дейін жоғарылауына себеп болды.

Шілде айында Павлодар облысы аумағында орташа айлық температура 21,5 °С деңгейінде тіркелді. Жауын-шашын мөлшері маусым айымен салыстырғанда 3 мм-ге ғана артық болды – 33 мм. Орташа айлық СЫ 55 % құрады. Дәл осы шілде айында, әсіресе екінші онкүндікте, температура көрсеткіштерінің күрт өзгерістері байқалды. Қалған уақытта температура режимі салыстырмалы түрде тұрақты болды.

Тамыз айында ауа температурасының күрт өзгерістері байқалмады: орташа температура 20 °С, СЫ – 61 %. Алдыңғы айлармен салыстырғанда жауын-шашын мөлшерінің артқаны байқалды, бұл көрсеткіш 52,1 мм-ді құрады.

Жалпы, 2024 жылдың вегетациялық кезеңін көпжылдық орташа мәліметтермен салыстыра отырып, вегетация кезеңі қалыпты жылы әрі құрғақ ауа райымен сипатталғанын байқауға болады. Жауын-шашынның жеткіліксіздігі егіннің дамуына, сондай-ақ бидай егісіндегі фитофагтар мен фитопатогендердің таралуына әсер етті.