Тәуекел шамасы келесы формулалар бойынша есептеленеді

Кп = П*В, (5.13)

Кп = У/С,  (5.14)

мұндағы П – шығындарың шамасы;

В – тәуекелдің ықтималдылығы;

У – операциялардан шығындарың максималды шамасы;

С – меншікті қаражатының көлемі;

егер Кп мәні 0-0,1 болса, онда тәуекел минималды;

егер 0,1-0,3-ке дейін – рұқсат етілген тәуекел;

егер 0,3-0,6-ға дейін – жоғары тәуекел;

егер 0,6-дан көп болса, демек, қолайсыз тәуекел.

Тәжірибелік сабақтарға арналған тапсырмалар

1 Қарауға «А» және «В» екі балама инвестициялық жобалар ұсынылады. Бастапқы мәліметтер кестеде келтірілген.

Экономиканың жағдайы	Ықтималдалақ	Инвестициялардың табыстылығы, %
		1 жобасы	2 жобасы
Жоғары	0,3	700	850
Орташа	0,4	500	550
Төмен	0,3	250	100
Барлығы	1,0	1450	1500

Тәуекел деңгейін статистикалық әдіспен есептендер.

2 Акциялардың үш түрі үшін тәуекел үшін сыйлықақы деңгейі мен мөлшерін есептеңіз; үш акция бойынша кірістің жалпы деңгейі. Бастапқы мәліметтер кестеде келтірілген.

Акциялар	Нарықтың орташа табысы, %	Тәуекелсіз акцияның табысы, %	Тәуекел деңгейі	Акцияның табысы, доллар
Акция 1	13	4,5	0,5	150
Акция 2	13	4,5	1,0	85
Акция 3	13	4,5	1,3	93

3 Кәсіпорын мамандары кестеде көрсетілген көрсеткіштер бойынша келесі жылы жүзеге асырылуы мүмкін екі балама инвестициялық жобаның пайдалылығын бағалайды.

Экономиканың жағдайы	Ықтималдалақ	Инвестициялардың табыстылығы, %
		1 жобасы	2 жобасы
Терең құлдырау	0,05	-3	-2
Құлдырау	0,2	6	9
Стагнация	0,5	11	12
Көтеру	0,2	14	15
Күшті көтеру	0,05	19	26

Тәуекел деңгейін статистикалық әдіспен есептендер.

4 Кестеде жалпы экономикалық жағдайына байланысты А және Б акциялардан күтілетін табыстылық сарапшылармен көрсетілген.

Экономика күй-жағдайы	Ықтималдық	Болжанатын табыстылық, %
		Казналық векселдер	1 акция	2 акция	3 акция	Орта нарықтық
Құлдырау	0,05	11	-26	28	11	-12
Орта днңгейден төмен	0,20	11	-13	14	-10	2
Орта деңгей	0,50	11	20	0,8	85	11
Шамалы өсу шегі	0,20	11	36	-9	40	20
Жылдам өсу шегі	0,05	11	45	-21	30	30

Есептеу қажет: акциялардың күтілетін табыстылығы; тәуекелді табу.

5 Сақтандыру компаниясы нысандарды инвестициялау үшін таңдайды, ол кестеден орын алған.

Инвестициялау құрлымы	Қоржындағы ұсынылатын үлес	Кіріс, %	Тәуекелдік (b)
А	0,3	14	1,2
Ә	0,1	15	1,4
Б	0,2	?	?
В	0,4	18	0,8

Кірістің және тәуекелдік деңгейінің минималды мөлшерін анықтаңыз, Б активі бойынша, егер инвестор қоржынның жалпы кірісіне қол жеткізуде деңгей шамасы 16 % жылдық болады, ал тәуекел 1,2-ден аспауы шарт

СӨЖ тапсырмалары

Шешім ағашын құрудың мысалын қарастырыңыз және өзіңізді жасаңыз. Фермер жүгері немесе соя өсіре алады. Бұл дақылдардың болашақ егін бағасының өсуі, бұрынғы деңгейде қалуы немесе төмендеуі ықтималдылығы сәйкесінше 0,25, 0,30 және 0,45 құрайды. Егер баға көтерілсе, жүгері дақылынан таза табыс $ 30,000, соя дақылдарының түсімі $ 10,000 құрайды, егер бағалар өзгеріссіз қалса, фермер шығындарды өтейді. Бірақ егер бағалар төмендесе, жүгері мен соя дақылдарының түсімі сәйкесінше 35,000 және 5000 $ шығынға әкеледі. Шешім ағашын құрыңыз. Фермер қандай дақыл өсіру керек? Оның пайдасының күтілетін мәні қандай?

Біз Excel-де жинаймыз. Әр мәдениеттің кірісін есептейміз:

Біз жүгеріні таңдағанда фермер 8250 долларды жоғалтады, ал бұршақты таңдағанда 250 доллар табамыз. Ең үлкенін таңдаңыз.

Бұршақтарды таңдау, күтілетін табыс = $ 250