Рlusquamperfectum conjuctivi passivi жіктелетін етістікті participium perfecti passive формасы мен еsse көмекші етістігінің
imperfectum conjuctivi (essem, esses, esset, essemus, essetis, essent) формасы арқылы жасалады
|
S i n g u 1 a r i s |
|
|
1. 2. 3. |
missus, missa, missum essem мені жіберер еді missus, missa, missum esses сені жіберер еді missus, missa, missum esset оны жіберер еді |
|
P 1 u r a l i s |
|
|
1. 2. 3. |
missi, missae, missa essemus бізді жіберер еді missi, missae, missa essetis сендерді жіберер еді missi, missae, missa essent оларды жіберер еді |
1. Келесі етістіктерді plusquamperfectum indicativi activi және plusquamperfectum conjuctivi activi формаларында жіктеңіз:
indĭco, indicāvi, āre – жариялау ; liběro, liberāvi, āre – босату
2. Келесі етістіктерді perfectum indicativi activi және perfectum conjuctivi activi формаларында жіктеңіз:
oro, oravi, āre – сұрау, айқайлау, сөйлеу; ědo, ēdi, ěre – жеу, тамақ ішу
3. Етістіктердің формасын анықтаңыз:
nomināres, nominavisses, loquerēmur, locūti essēmus, docuērunt, docuērant, docuissent, occupāti sunt, occupāti sint, occupāti erant, occupāti essent, occupavěrint
4. Сөйлемдерді аударыңыз және шақтардың қолданылуын түсін-діріңіз:
Utĭnam illum diem videam, cum tibi gratias agam! Utĭnam tam facĭle vera invenīre possim, quam falsa convincěre! Utĭnam tam sapiens esses, quam es felix! Littěrae tuae me molestia valde levārunt: utĭnam omnīno me molestiis liberavissent! Utĭnam salūti nostrae consulěre possīmus!
5. Афоризмдерді жаттаңыз. Қазақ мақал-мәтелдері мен фразеоло-гизмдерін қарап шығып, афоризмнің баламаларын жазыңыз:
1) Labor omnia vincit – Еңбек бәрін жеңеді.
2) Malum nullum est sine aliquot bono – Жаман айтпай жақсы жоқ.
3) Mania grandiose –Өзін-өзі артық санау, желікпе.
4) Nec sibi,nec alerti – Өзіме де, басқаға да жоқ.
5) Non tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire – Латын тілін білу керемет емес, білмеу ұят.
6) Memoria minuĭtur, nisi eam exerces – Егер жаттығулар болмаса, есте сақтау қабілеті төмендейді.
7) Amicus certus in re incerta cernitur – Адал дос қиыншылықта танылады.
6. Оқып аударыңыз:
De Cornelia, Gracchōrum matre
Iulia matrem rogat, ut sibi de Cornelia narret. «Cornelia, – Aemilia narrat, – Publii Cornelii Scipiōnis Africāni filia, Tiberii Sempronii Gracchi uxor fuit. Cornelia femina docta, erudīta, prudens erat. Liběros suos amābat et eruditiōni eōrum consulēbat. Aliquando matrona quaedam Corneliam visitāvit eīque pulcherrĭma ornamenta sua ostendēbat. Cornelia muliěrem illam, quae aurum et vestimenta pretiōsa tanti habēbat, sermōne traxit, ut ei «sua ornamenta» ostenděret. Cum filii Corneliae e schola domum venērunt, eos femĭnae illi ostendit et: «Haec, – inquit, – ornamenta sunt mea!» Credo te scire Corneliam illam matrem Gracchōrum, Tiberii et Gai, fuisse».
1. rogo – сұрау, өтіну; 2. narro – әңгімелеу; 3. uxor, uxoris f – әйел, зайып, жұбай, жар; 4. fuit – esse көмекші етістігінің өткен шағы; 5. doctus, a, um – оқыған, білімді; 6. prudens – парасатты, ақылды, көреген, саналы, ақылды, зерделі; 7. consulo – (acc.) ақылдасу, (dat) қамын ойлау, қамын жеу; 8. aliquando – бір кезде, ерте уақытта, бірде, бір күні; 9. quaedam – әлдеқандай, бір; 10. matrona, ae f – әйел адам, тұрмыстағы әйел; 11. ornamentum, i – әшекей, бағалы зат; 12. ostendо – көрсету; 13. muliěr, muliěris f – әйел адам, тұрмыстағы әйел; 14. ille, illa, illud – сол, ол, сонау, ана бір; 15. aurum ... tanti habebat – алтынның бағасы; 16. sermō, sermōnis m – әңгіме, сөйлеу; 17. traho – өзіне тарту, еліктіру, қызықтырып әкету; 18. ostendо – көрсету; 19. –haec – мынау.