12.1 Күшті электролиттер теориясы
12.2 Иондану белсенділігі
12.3 Ерітінділердің электр өткізгіштігі
12.4 Электролиттердің меншікті электр өткізгіштігі
1923 жылы Дебай мен Гюккель күшті электролиттер теориясын жасады. Бұл теорияның жасалуына ғалымдар қомақты үлес қосты. Бұл теория бойынша күшті электролит ерітінділерінде әр аттас ион тартылу бірдей аттас иондардың арасында тебілу күштері әсер етеді. Әрбір ионның жанында қарсы қоршауы болады.Осы әрекеттесулер нәтижесінде концентрациялы ерітінділерде і коэффициенті ко кемейді. Себебі иондардың арасында өзара әрекеттесулер болады. Концентрация жоғары болған са түседі. Ион бір полюске жылжыса иондық атмосфера басқа полюске жылжиды. Сонымен бірге сол Иондық әрекеттесулер және солваттану олардың жылдадығын тежеп қана қоймай, сонымен бірге о қысымының төмендеуін кемітеді. Сондықтан күшті электролиттерге арнап, Льюс белсенділік шама
a= fc
a- электр белсенділігі, c – аналитикалық коэффициент, f- активтілік коэффициенті.
Белсенділік коэффициенті әдетте, бірден төмен болады. Ерітінділердің электрлік өткізгіштігі. Ерітінділер туралы сөз болғанда олардың электр кедергісі ем Электрлік өткізгіштің өлшемі уақыт бірлігінде электролит ерітіндісі арқылы өтетін кулонмен өрне табылады. Сонымен электролит ерітінділерінеарналған теңдеу:
I=LE (1)
I – ток күші, L – электролиттің электр өткізгіштігі, E – электр қозғаушы күш. Физика курсынан білетініміздей :
I = E/R ; (2)
Мұндағы R-кедергі.
1-2 теңдеуден мынадай өрнек шығарамыз:
I = LE = E / R; LE= E / R; L= 1 / R; (3)
Сонымен, ерітіндінің электр өткізгіштігін оның кедергісіне қарама-қарсы шама есебінде сипаттаса
R=·ρ l/s; (4)
l - өткізгіштің ұзындығы, s – қима ауданы, ρ – меншікті кедергі. 4-теңдеудегі R – дің мәнін 3-ші теңдеуге қойсақ болады:
L = 1 /ρ l/s = 1/ρ ·s/l (5)
Мұндағы 1/ρ · шамасын меншікті электр өткізгіш деп аталады және оны Н (каппа) әрпімен белгіле L = Н s/l; (6)
Егер s =1м2, l=1м, L = Н
Сонымен, электролиттің меншікті электр өткізгіштігі Н каппа дегеніміз – ұзындығы 1м, қима ауда кедергісіне кері шама. Халықаралық бірліктер жүйесінде электрлік өткізгіштік бірлігі сименс (см)
% KCl NaOH H2SO4 5 6,9 19,0 21,0
10 14,0 13,0 39,01
15 20,0 - 54,0
Меншікті электрлік өткізгіштік ерітінділердің концентрациясына байланысты болады. Концентрац содан кейін төмендейді. Меншікті электрлік өткізгіштік иондардың жеке қасиеттеріне де байланыс қозғалыс жылдамдығы газдардағы молекулалардың жылдамдығынан млндаған есе төмен болады. басқа иондардан едәуір үлкен болады. Вернауль мен Фаулердің түсініктері бойынша протондар Н+ молекуладан екінші молекулаға секірмелі түрде жылжиды.
Эквивалентті электрлік өткізгіштік деп 1 к/моль эквивалент еріген зат мөлшерінде еріген заты бол электрондар арсындағы ерітінді бағанының өткізгіштігін айтады, оны λ-мен белгілейді.
Λv= Н·V V-көлем.
Күшті және әлсіз электролиттердің эквивалентті электр өткізгіштігі сұйылтқан сайын артып бір ше деп белгілейді және оны шексіз сұйылтқандағы эквиваленттік электр өткізгіштік деп атайды.