2-дәріс. Blender бағдарламасын баптау

Мақсаты: Студенттерге Blender бағдарламасының интерфейсін, бастапқы параметрлерін, аймақтарын және көрінісін өз қажеттілігіне бейімдеуді үйрету.

 

1. Blender интерфейсін баптау мүмкіндіктері

Blender — кәсіби үшөлшемді модельдеу және анимация жасау құралы. Оның интерфейсін толықтай өзгертуге, икемдеуге және сақтауға болады. Бұл қолданушыға жұмысын ыңғайлы етіп ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

 

2. Preferences | Параметрлер терезесін ашу

Blender интерфейсін баптау үшін:
 Мәзірден Edit → Preferences таңдаңыз.

Негізгі қойындылар:

  • Interface — масштаб (Scale), қаріп өлшемі (Font Size)
  • Themes — интерфейс түстері: Blender Dark (әдеттегі), Blender Light (жарық)
  • Input — пернетақта/тышқан баптаулары (мысалы, Emulate Numpad)
  • Navigation — айналдыру, панорамалау режимдері

Барлық өзгерістер автоматты түрде сақталады, бірақ қаласаңыз, оң жақ төменгі бұрыштағы Save Preferences батырмасын басыңыз.

 

3. Аймақтар (Areas) және редакторлар (Editors)

Blender терезесі төрт негізгі аймақтан тұрады:

  1. 3D Viewport – негізгі жұмыс алаңы
  2. Outliner – сахнадағы объектілер тізімі
  3. Properties – таңдалған объектінің параметрлері
  4. Timeline – анимация уақыт шкаласы

Аймақтармен жұмыс:

  • Аймақты екіге бөлу үшін: шекара бойын оң жақпен басып → Vertical Split / Horizontal Split
  • Аймақтарды біріктіру үшін: шекараға барып → Join Areas
  • Редакторды ауыстыру үшін: аймақтың сол жақ жоғарғы бұрышындағы белгішені басыңыз

Кеңес: Ctrl + Пробел — аймақты толық экранға шығару.

 

4. Интерфейс тақырыбын өзгерту

Preferences → Themes қойындысынан:

  • Blender Dark (қою түстер) — әдепкі нұсқа
  • Blender Light (ашық түстер) — көзге жеңіл, үйренушілерге ыңғайлы

Кеңес: Ашық түсті тақырыппен жұмыс істеу скриншот жасағанда түсініктірек болады.

 

5. Тілді өзгерту

Preferences → Interface → Translation бөліміне өтіңіз:

  • Language тізімінен "русский" немесе "қазақ тілі" таңдауға болады
  • Интерфейс тілін өзгерту үшін: Interface жалаушасын белгілеңіз

Бірақ, ағылшын тілін қолдану ұсынылады, себебі:

  • Көптеген терминдер нақты және кәсіби
  • Анықтамалық материалдардың көбі ағылшын тілінде
  • Blender қауымдастығы (форумдар, видеосабақтар) ағылшын тілінде сөйлейді

6. Бастапқы файлды баптау (Startup File)

Blender әр іске қосылған сайын әдепкі файлды жүктейді. Бұл файлды өзіңізге бейімдеп сақтауға болады:

Мысалы:

  • Кубты өшірдіңіз
  • Екі жаңа аймақ қостыңыз
  • Тақырыпты өзгерттіңіз

Содан кейін:
 File → Defaults → Save Startup File
 📌 Енді Blender әр ашылған сайын сіз жасаған макетті жүктейді.

Қалпына келтіру үшін:
 File → Defaults → Load Factory Settings → Содан соң Save Startup File

 

7. 3D көріністі басқару

Numpad пернелері (егер бар болса):

  • 0 — Камерадан көрініс
  • 1/3/7 — Алдыңғы / оң / үстіңгі
  • Ctrl + 1/3/7 — Артқы / сол / астыңғы
  • 5 — Перспектива ↔ Орфографиялық
  • 9 — Қарама-қарсы көрініс
  • . — Таңдалған объектіге фокус
  • / — Объектіге оқшау көру

Тышқанмен басқару:

  • Ортаңғы дөңгелекті айналдыру — масштаб
  • Ортаңғы дөңгелекті басу + жылжыту — бұру
  • Shift + ортаңғы дөңгелекті басу + жылжыту — панорамалау

Қосымша:

Құжаттама:

Blender анықтамалық орталығы — https://docs.blender.org

Ыстық пернелер:

  • Ctrl + N — жаңа жоба
  • Ctrl + S — сақтау
  • F12 — рендерлеу
  • Esc — рендер терезесінен шығу

Қорытынды:

Blender — толықтай икемделетін кәсіби бағдарлама. Интерфейсті өзіңіздің ыңғайыңызға бейімдеп, жиі қолданылатын аймақтар мен параметрлерді сақтап қойған жөн. Бұл болашақта уақыт үнемдеуге және тиімді жұмыс жасауға мүмкіндік береді.

2-тәжірибелік жұмыс