3-дәріс: Объектілік және өңдеу режимдері

Мақсаты: Blender бағдарламасындағы объектілік және өңдеу режимдерінің айырмашылығын түсіндіру, вершиналармен (нүктелермен), қырлармен және қабырғалармен жұмыс жасауды үйрету.

1. Blender-дегі режимдер (Modes)

Blender-де объектілермен жұмыс істеу үшін әртүрлі режимдер қолданылады. Бұл режимдер Object Interaction Mode деп аталады.

Объект түрі	Қолжетімді режимдер
Камера, шам	Тек Object Mode
Меш-объект (мысалы, куб)	Object Mode, Edit Mode, т.б.

 

2. Object Mode | Объектілік режим

• Object Mode – әдепкі (бастапқы) режим.
• Бұл режимде объект тұтас бірлік ретінде қарастырылады.
• Барлық түрлендірулер (жылжыту, айналдыру, масштабтау) бүкіл объектіге әсер етеді.
  
  

Мысалы: Кубты Object Mode-де жылжытсаңыз — ол толығымен орнын ауыстырады.

3. Edit Mode | Өңдеу режимі

• Edit Mode – объектінің құрамдас бөліктерін өңдеу үшін қолданылады.
• Қолдануға болатын негізгі элементтер:
• 1 – вершина (нүкте)
• 2 – қыры (edge)
• 3 – қабырға / грань (face)
  
  

Бұл режимде объектінің пішіні өзгереді. Мысалы, бір қабырғаны созсаңыз — фигура деформацияланады.

 

4. Режимдер арасында ауысу

Әдіс	Қимыл
Tab пернесі	Object Mode ↔ Edit Mode арасында ауысу
Тақырып жолағындағы ашылмалы мәзір	Режимді қолмен таңдау

 

5. Edit Mode-де таңдау және өңдеу

• Алғаш өңдеу режиміне кіргенде — барлық элементтер таңдалған болады.
• Таңдауды алып тастау: Alt + A
• Қайта таңдау: A
  
  

Таңдау тәсілдері:

• Бір элемент: Тінтуірдің сол жақ батырмасын басу
• Көп элемент: Shift ұстап тұрып, бірінен соң бірін шерту
  
  

6. Элемент түрлері және режимдер:

Перне	Элемент түрі	Түсіндірме
1	Вершина (нүкте)	Объекттің негізгі нүктелері
2	Қыры (edge)	Нүктелер арасындағы сызықтар
3	Қабырға (face)	Қырлармен қоршалған жазық бет

Shift арқылы бірнеше элемент режимін қатар қосуға болады.

7. Орталық нүкте (Origin) туралы

• Әр объектінің орталық нүктесі (origin) бар.
• Барлық түрлендірулер осы нүктеге қатысты орындалады.
• Object Mode-де манипуляторлар дәл осы нүктеден басталады.
  
  

Мысалы:

• Егер орталық кубтың төбесінде болса — айналу сол төңіректе жүреді.
• Егер орталық ортасында болса — айналу өз осінде болады.
  
  

8. Орталық нүктені басқару

Set Origin арқылы орталықты ауыстыру:

Object Mode → тінтуірдің оң жағымен шерту → Set Origin → Origin to 3D Cursor

Дайындық:

• Алдымен 3D-курсорды қалаған орынға орналастырыңыз:

Shift + S → Cursor to Grid немесе Cursor to Selected

📐 9. Snap | Тіркеу мәзірі

Snap (тіркеу) — объектілер мен курсордың дәл орналасуын қамтамасыз етеді.
Тіркеу арқылы:

• Объектіні торға, курсорға, басқа объектіге тіркеуге болады
  
  
• Курсорды — әлем ортасына, торға, таңдалған нүктеге т.б. апаруға болады
  
  

Мәзірді ашу: Shift + S

10. Қысқаша қайталау

Режим	Қызметі
Object Mode	Объектпен тұтас жұмыс жасау
Edit Mode	Объекттің ішкі құрылымын өңдеу
Tab	Екі режим арасында ауысу
1/2/3	Вершина / Қыры / Қабырға таңдау режимдері
Shift + S	Snap (тіркеу) мәзірін ашу
Alt + A / A	Элементтерді алып тастау / бәрін таңдау

 

Қорытынды

Blender-де жұмыс істеудің маңызды дағдысы — объектілік және өңдеу режимдерін түсініп, оларды дұрыс пайдалану.
Өңдеу режимінде объектіні нақты әрі икемді түрде түрлендіруге болады, ал объектілік режим — оны сахна ішінде басқаруға арналған.