Шіркей дернәсілдерінің аурулары


Шіркейлер дернәсілдерінен микроспоридиялардың көптеген түрлері, олар тері жабыны арқылы көрінетін ақ цисталармен белгілі. Бұл оңай анықталатын цисталардың дернәсілдердің майлы денесінде болуы зерттеушілердің назарын осы жәндіктердің ішек немесе басқа мүшелерінің мүмкін ауруларын анықтаудан алшақтатынын айта кету керек. Шіркей дернәсілдері тез ағатын суларда тіршілік ететіндіктен, оларға әсер ететін микроспоридияларда әдетте таяқша тәрізді споралар болмайды, өйткені мұндай споралар зақымдау үшін қажетті мөлшерде шіркейлер дернәсілдеріне беки алмайды. Бір қызығы, микроспоридиялардың кейбір түрлерінде, шіркей паразиттерінде споралары дамыған шырышты қабыққа ие, ал басқа түрлерде споралардың беті тегіс болады және олар тез түбіне тұнып қалады.

Nosema stricklandi Jirovec алмұрт тәрізді спораларымен Simulium ornatum Meig және S. costatum Fried дернәсілдерінің майлы денесін зақымдайды.

Мамыр айында кейбір аудандарда соңғы жастағы осы шіркейлер дернәсілдерінің 10 %-ы жұқтырылғаны анықталды.

Шіркейлер дернәсілдерінде паразитті тіршілік ететін Thelochania туысының 3 түрінің 2 түрі ұштарында қатты жұмырланған споралары бар, олар Th. bracteata Strickland түрінде у Th. varians Leger түріне қарағанда кішірек. Үшінші Th. fibrata Strickland түрінде жұмыртқа тәрізді споралары мен көптеген тератоспоралары бар. Осы микроспоридияның споралары мен панспоробласттарының айналасында қалыңдығы 2 мк дейін шырышты қабық пайда болады. Plistophora debaisieuxi Jirovec және P. simuli Lutz et Splendore микроспоридиялары үлкен панспоробласттарды құрайды, оларда спора массалары көп ядролы плазмодиялардан пайда болады. Соңғы түрі екі формада болады: біреуі пішінсіз, үлкен және көптеген панспоробласттармен, екінші формасы (мультиспора) 32 және 64 споралары бар шар тәрізді панспоробласттармен. Осы 2 микроспоридиялардың панспоробласттары мен спораларының айналасында шырышты қабығы бар [11, 14].