25 Жіктеу есімдігі (Pronomina personalia)

Жіктеу  есімдігінің (pronomina personalia) үндіеуропа тілдерінде шығу тегі бір. Латын тілінде ego, орыс тілінде я, неміс тілінде ich, ағылшын тілінде I, латын тілінде tu, орыс тілінде ты, неміс тілінде du, ағылшын тілінде you. Сондай-ақ үндіеуропа тілдерінде мұра болып қалған атау септігі мен ілік септігінің с у п л е т и в т і г і, яғни  қосымша басқа түбірден жасалуы (латын тілінде suppletivus қосымша деген мағанада). Жіктеу есімдігі  жақтық ұғыммен байланысып келіп, затқа, адамға байланысты болады. Мында сөйлеуші жақ немесе І жақ мен, біз, біздер, тыңдаушы жақ  немесе ІІ жақ сен, сендер. Латын тілінде ІІІ жақ немесе қазaқ тілінде бөгде жақ деп аталатын форма жоқ. ІІІ жақтың орнына латын тілінде сілтеу есімдігі қолданылады. Жіктеу есімдігі кім? кімдер? деген сұраққа жауап береді

 

Септеу	S i n g u l a r i s				P l u r a l i s
Nom	еgo	мен	tu	сен	nos	біз	vos	сендер
Gen.	mei	менің	tui	сенің	nostri nostrum	біздің	vestri vestrum	cендердің
Dat.	mihi	маған	tibi	саған	nobis	бізге	vobis	сендерге
Acc.	me	мені	te	сені	nos	бізді	vos	сендерді
Abl.	me	менімен	te	сенімен	nobis	бізбен	vobis	сендермен

       
Nos  және vos есімдіктерінің ілік септігінің көпше түрінде екі форма қолданылады: nostri мен nostrum және vestri мен vestrum. Екінші форма (nostrum, vestrum) бүтіннен бөлшек бөлінгенде қолданылады:  unus  nostrum біздің біреуіміз (один из нас); quis vestrum? сендердің қайсысы?(кто из вас?) Бұндай ілік септікті genetivus partitivus (бөлік ілік септігі орыс тілінде родительный части) деп атайды.

Сum предлогы аблятив те тұрған  есімдіктермен қолданылғанда септік формадан кейін тұрады да, бірігіп жазылады: mēcum менімен, tēcum сенімен, nōbīscum бізбен, vōbīscum сендермен.