Бүгінде біз орта білім беруді одан әрі ақпараттандырудың екінші кезеңіне көштік, ол мазмұндық тұрғыда болады және компьютерлік сауаттылықтан жеке тұлғаның ақпараттық мәдениетінің іргелі операциялық негіздеріне ауысуын білдіреді, мұнда әрбір оқушы ақпаратқа, қазіргі ақпараттық технологияларға назар салып қана қоймай, оны тиімді қолдана білуі, интернет, ғаламдық ақпарат жүйесін пайдалана алуы тиіс. Яғни, біз өмір сүріп отыған әлем – жаңару үстіндегі ақпараттық ілімдік орта. Олай болса, педагогикалық және ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың үйлесуі білім беру үдерісінің қажетті деңгейіне қол жеткізуі тиіс. Сондықтан білім беруге қойылатын талаптар үнемі өзгеріп, қазіргі мамандар ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалануға дағдылануы, ақпаратты тауып, өңдей білуі, шығармашылықпен ойлап, шешім қабылдауы және өмір бойы оқып үйренуі тиіс.

Білім беру жүйесінің басты мақсаты – білім алушының оқу материалдарын толық меңгеруі үшін оқу материалдарының практикалық жағынан тиімді ұсынылуына мүмкіндік беру. Бұл мақсаттарға жету жолында педагогикалық және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды үйлестіру арқылы оқытуды пайдалануға болады, сонда педагог өзі білетін, өзі жақсы меңгерген, бейімделген техникалық құралдарды сабақта тиімді қолданады. Сондай-ақ, оқушы өзіне қажетті оқу материалдарын ақпараттық-коммуникациялық технологиялары арқылы іздеп таба отырып, толықтыра алады.

Қазіргі технологияларды білім жүйесіне енгізгенде, оқыту материалдарының педагогикалық мазмұндылығы мен әркімнің өзінің үйренуіне жағдай жасаудың маңызы зор. Оқыту ісінің тиімділігі мен сапасы көбінесе өздігінен оқып үйрену үдерісін тиімді ұйымдастыру мен пайдаланатын материалдардың сапасына тәуелді болады.

Қазақстан Республикасында білім жүйесін реформалауда, оны ұлттық модель құруға бағыттау барысында парадигмалардың ауысуы орындалады. Жоғары мектептердің əлемдік білім кеңістігіне ену үдерісі педагогикалық технологияның жаңару қажеттілігін тудырады. Үйлестіру үдерістерінің қарқынды дамуы, кəсіби жəне академиялық тəжірибелердің өсуі оқыту əдістерінің тиімділігін арттырады.

Білімді ақпараттану үдерісі болашақ мамандардан ұдайы ізденуді, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды кəсіби саласында қолдана білуге машықтануды, қажет ақпаратты ақпарат көздерінен таба білу мен өңдеуді, шығармашылықпен ойлауды жəне шешім қабылдауды талап етеді. Білімді ақпараттандыру ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың білім мақсатындағы құралдарын жасау, сараптау мен қолданудың ғылыми негіздерін қамтиды. Бұл салада әлі шешілмеген мәселелер көп. Бұларға осы құралдардың оқу үдерісінің шынайлылығына сайлылығын, ақпараттандыру құралдары мазмұнының ғылыми деңгейін, мәндік және стилистикалық мәдениетін көтеруді, мектеп пен жоғары оқу орнының әртүрлі қызмет саласында іске қосылған білімді ақпараттандырудың жекелеген құралдары арасында интерфейстік, технологиялық және ақпараттық байланыстың қажеттілігін жатқызуға болады.

Оқу орындары үшін әртүрлі ақпараттық ресурстар мен технологияларды өндіру мен жинақтау педагогикалық сипатты бірқатар проблемаларды туындатады. Ең алдымен, педагогикалық мақсатты алуан түрлі ақпараттық ресурстарды жасаудың, жинақтап, іс жүзінде қолданудың, әлбетте, қандайда бір жүйесінің жоқтығын атап өтуге болады. Әдетте, мұндай құралдар өз ара ешқандай байланыссыз және бір ақпаратты ақталмастай қайталап, мазмұндық және әдістемелік қайшылықтарға әкеледі. Бір оқу орнының шеңберінде пайдаланылатын ақпараттық құралдар, бүтіндей, әртүрлі әдістемелік және технологиялық әдіс-тәсілдерді талап етіп, оқушылардың білімі мен дағдыларына елеулі талаптар қояды, ал бұл оқу үдерісінің тиімділігіне теріс әсер етеді.

Ақпараттық білім ортасын қалыптастыру әрекеті көптеген жоғары оқу орындарында қолға алынуда, бірақ ол әрекеттер, әдетте, жекеленген ақпараттық құралдар мен технологияларды өзара үйлестірудің техникалық мәселелерін шешуге келтіріледі де, ақпараттандыру құралдарын пайдалануды сипаттайтын мазмұн мен әдістерді бірізділендіру мәселелері зерттеу шеңберінен тыс қалып қояды. Жүргізілген жұмыстар алдын ала мүмкін болатын теориялық аспектілерді ескере отырып жоспарланбайды. Жоғары оқу орнының ақпараттық білім ортасын жасамастан бұрын ортаны қалыптастыру бойынша барлық жұмысты жобалап, жүйеге келтіретін теориялық тұжырымдама міндетті түрде жасалынуы тиіс.

Педагогикалық және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды үйлестіру арқылы оқыту

• мұғалім ретіндегі жұмыстың тиімділігін арттыратын педагогикалық құралдар мен материалдарды жасауда ақпараттық технологияларды пайдалану біліктерін қалыптастырады;
• сабақ берудің тиімділігін арттыру мен педагогикалық шеберлікті жетілдіру мақсатында жаңа біліктіліктер мен тәсілдерді қамтиды.

Педагогикалық және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды үйлестіру арқылы оқыту пікірталастыру, топтық жұмыс, рефлексияны, жаттығуларымен және әрекеттер жоспарымен жекеленген жұмысты біріктіре қамтиды. Бұл формалардың барлығы пән мұғалім еңбегінің тиімділігін арттыруға көмектесуді көздейді.

Оқушыларға өзін-өзі шыңдауда көмектесу үшін, оқушыларға ылғи да өзгермелі қоғам мен технологияларға бейімделуге көмектесетін, қажетті, төменде келтірілген білім мен біліктіліктерді ескеруі қажет. Яғни, педагогикалық және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды үйлестіру арқылы оқытудың негізгі біліктіліктері төмендегілер болып табылады:

• Жауапкершілік және бейімділік − өз өмірінде, жұмыс орнында және қоғамдық өмірде жекелей жауапкершілік пен икемділік көрсету, өзі мен басқа үшін жоғары мақсаттар қойып, оған жетуге ұмтылу, пікірлердің көпмәнділігі мен көптүрлілігіне төзімділікпен қарау.
• Қатынас дағдылары – ауызша, жазбаша және мультимедиалық хабарларды барлық алуан-алуан түрде және контексте қабылдау, түсіну, жасау және тарату біліктілігі.
• Шығармашылық және танымдық қызығушылық − жаңа идеяларды дамыту, қолдану, тарату, жаңа идеялар мен мүмкіндіктерді қабылдауға ашықтық.

Сынай және жүйелі ойлау —баламаларды(альтернативтерді) саналы және дәлелді түсіну, күрделі жағдайда таңдай білу біліктілігі, жүйелер арасындағы өзара байланысты түсіну. Сынай ойлау біліктілігі — ХХІ ғасырдағы оқытудың кілттік біліктілігі. ХХІ ғасырдың мұғалімі ретінде, қандай үдерістер оқушыларға жақсы, ойшыл болып өсуіне көмектесетінін жақсы түсінуге тиіс. Білім беру саласындағы зерттеулерде күрделілік деңгейі әртүрлі ойлау түрлері бар екендігі бұрын мойындалған. Ойлаудың бұл түрлерін білу оқытудың тиімділігін арттыруға көмектеседі. Ойлаудың әртүрлі деңгейлерін танып біле алса, оқушылардың оқып білгендерін тереңірек талдауына көмектесе алады.

• Ақпараттық және медиалық сауаттылық біліктілігі − аудиовизуалды ақпараттың алуан түрлерін қабылдау,талдау, басқару, біріктіру, бағалау және жасау.
• Өзара тұлғалық қарым-қатынастар мен бірлескен іс-әрекет біліктілігі − командада басқару және жұмыс жасау, әртүрлі рөлді қабылдау мен өзіне жауапкершілік алу, басқа адамдармен өнімді жұмыс жасау, ұқсас емес пікірлерді сыйлау біліктілігі.
• Мәселені идентификациялау, тұжырымдау және шешу − мәселелерді саралау, талдау және шешу біліктілігі.
• Өзіндік бақылау − өзінің білім саласындағы қажеттіліктерін түсінуі, қажетті ресурстарды таба алу біліктілігі, оқытуды бір білім саласынан басқасына көшіру.
• Әлеуметтік жауапкершілік − жергілікті қоғамдастық мүдделері үшін жауапты әрекеттер, жеке, қоғамдық өмірде және өндірістегі этикалық тәртіп.

Оқытудың мақсатына жету бойынша жұмысты ұйымдастырудың үш тәсілі бар:

• бәсекелестік: оқушылар біреуі немесе бірнешеуі қол жеткізетін мақсатқа жету үдерісінде кім күшті немесе кім тез екендігін көру үшін бір-бірімен жарысады;
• дербестік: оқушылар мақсатқа жету үшін жеке өзі жұмыс жасайды;
• ынтымақтастық: оқушылар жалпы мақсатқа жету үшін бірлесіп жұмыс жасайды.

Педагогикалық технология мен ақпараттық-коммуникациялық технологияны үйлестірудің ерекшелігі мыналар болып табылмақ:

• жаңа ақпарат беру;
• заманауи технологияны меңгерту;
• іздендіру;
• өз бетімен жұмыстарды орындату;
• ой-қиялын, сынай ойлауын дамыту;
• іскерлік пен дағдыны қалыптастыру;
• қызығушылықты, ынта-ықыласты арттыру;
• топпен жұмыс істеуді үйрету және т.б [7].

	Артықшылықтары	Тиімділігі
Ақпараттық технологияларды пайдалану	Олар оқытудағы тақырып шеңберіндегі немесе белгілі бір уақыт аралығында айтылуға тиіс мәліметтер көлемін ұлғайтады. Білімге бір – бірінен үлкен ара қашықтықта орналасқан әр түрлі оқу орнында отырып қол жеткізуге болады. Оқытудың жүйесінің көп денгейлі жетілдіруі олардың таралымдалуы мен оқу сапасын арттырады. Оқушы өз бетінше немесе өзге оқушылармен топтасып бірге жұмыс істеуге мүмкіндік алады. Оқушының танымдық іс-әрекеттері күшейіп, өзіндік жұмыстарды тез орындау мүмкіндіктері артады.	оқушының өз бетімен жұмысы; аз уақытта көп білім алып, уақытты үнемдеу; білім-білік дағдыларын тест тапсырмалары арқылы тексеру; шығармашылық есептер шығару; қашықтықтан білім алу мүмкіндігінің туындауы; қажетті ақпаратты жедел түрде алу мүмкіндігі; экономикалық тиімділігі; іс-әрекет, қимылды қажет ететін пәндер мен тапсырмаларды оқып үйрену; қарапайым көзбен көріп, қолмен ұстап сезіну немесе құлақ пен есту мүмкіндіктері болмайтын табиғаттың таңғажайып процестерімен әр түрлі тәжірибе нәтижелерін көріп, сезіну мүмкіндігі; оқушының ой-өрісін дүниетанымын кеңейтуге де ықпалы зор.

Қорыта айтқанда, ғылым мен техниканың қазіргі даму барысында өндіріс және мәдени орындар мен мектептерге компьютердің енгізілуі тегіннен-тегін емес. Ол білім берудің ғылыми базасын және олардың өзара байланысын күшейте түсуді қажет етеді. Сонымен бірге, ғылымның, техника мен мәдениеттің даму барысында педагогикалық және ақпараттық-коммуникациялық технологияны үйлестіру білім беру жүйесінің алға басуына ықпал етпек.