№12тақырып. Көркем әдебиеттің қисса жанры және оның тілі
ХІХғ. ІІ-жартысындағы қазақ тілінің зерттеле бастауы. Көркем әдебиеттегі қисса жанры және оның тілі.Қисса сөзі – «кітап өлеңдер», жалпы «Кітап болып басылған дүниелер» дегенді білдірген. Қиссалардың тілі емлесінен бастап, сөз таңдау, морфологиялық тұлға тәсілдерді қолдану саласына дейін «кітаби тіл» сипатын алды.
1 тапсырма. Сұрақтарға дайындалу.
- ХІХғ. ІІ-жартысындағы қазақ тілінің зерттеле бастауы
- Көркем әдебиеттегі қисса жанры және оның тілі
- Қазақ әдебиетінде мысал жанрының пайда болуы
- Қисса сөзінің мағынасы
- Лиро-эпостық жырлар
- Батырлар жырлары
- Діни тақырыптағы қисса –дастандар
- Шығыстың классикалық әдебиеті үлгілерін қазақша жырлаған туындылар
- ХХ ғасыр басындағы қазақ әдеби тіл
Тапсырма сұрақтары СӨЖ-ге беріліп, 5,7,10 сұрақтар жазбаша орындалып, ОСӨЖ-деауызша сұралады. Қалған тапсырмалар семинар сабағында ауызша сұралады.
2 тапсырма. Алпамыс, Қамбар батыр жырларының идеясы, көркемдік ерекшелігі тақырыбында конспект жасау.
Тапсырма СӨЖ-ге беріліп, дәптерге жазбаша орындалып,ОСӨЖ-де сұралады.
3 тапсырма. 150-159 тест тапсырмасына дайындалу. (ОСӨЖ-де ауызша сұралады).
- Сөздерді дұрыс жазу нормасы қандай тілдік еңбектерде берілген?
// орфографиялык сөздікте, емле ережелерінін жинағында
// кез-келген басылымда
// мерзімді баспасөзде
// көркем әдебиетте
// ауыз әдебиетінде
- Қазіргі казақ әдеби тілі лексикасының толығу жолдары қандай?
// қазақ тілініи өз ішкі мүмкіндігін дамыту арқылы
// кірме сөздерді қабылдау арқылы
// аталғандардың бәрі де
// аударма арқылы
// диалект сөздер арқылы
- Әдеби тіл лексикасы өзінің кандай ішкі мүмкіндіктері арқылы толығып отырады?
// нормалық талапқа сай келетін сөздерді дайын қалпында қабылдау арқылы
// бұрынғы сөздерге жаңа мағыналардың берілуі
// аталғандардың бәрі де
// терминдер аркылы
// неологизмдер арқылы
- XX ғ.20-30-жылдарында туған жарыспалы қолданыстағы сөздер негізінен қай салада кездеседі?
// тұрмыстык лексика саласында
// қоғамдық-әлеуметтік лексика саласында
// кірме лексикада
// жаугершілік лексикада
// егіншілік лексикада
- Қазіргі қазақ әдеби тіліндегі сөзжасам тәсілдері қандай?
// синтетикалық, аналитикалық тәсілдер
// лексика-семантикалык тәсілдер
// аталғандардың бәрі де
// синтаксистік
// морфологиялық тәсілдер
- Төмендегі грамматикалық тұлғалардың қайсысы баспасөзде, ғылыми әдебиеттерде жиі қолданылып, тильдік сипат алған ?
// -лық,- лік, шыл, -шіл, ма, -ме, ім, -ым, ыс, -іс
// ортақ ырықсыз етіс тұлғалары
// аталғандардың бәрі де
// жауабы жоқ
// лексикаланған атаулық мәнді изафет тұлғалар
- Қазіргі қазақ әдеби тілінің грамматикалық нормалануын қандай тілдік еңбектерден көруге болады?
// сөздіктерден
// нормативтік сипаты бар грамматикалардан
// көркем шығармалардан
// ғылыми еңбектерден
// ауыз әдебиетінен
- Диалектілік ерекшеліктер қандай жағдайда әдеби тілге ене алады?
// белгілі бір ұғымдарды білдіретін сөздер әдеби тілде болмаған
жағдайда;
// көркем шығарманың тілдік бояуын күшейту мақсатында
// аталғандардың бәрі де
// дұрыс жауабы жоқ
// варваризмдер
- Көркем шығармалардағы автор бейнесі дегенді қалай түсінесіз?
// шығармада көрінетін автордың өз бейнесі
// автордың дүниетанымдық көзкарасы арқылы анықталатын көркем шығарманың идеялық-көркемдік,құрылымдық сипаты;
// жауабы жоқ
// кейіпкер бейнесі
// автордың қатыспауы
- Әдебиеттің белгілі бір жанрына сәйкестендіріліп қалыптасқан
тұлға тәсілдер жүйесін қалай атаймыз?
// функционалды стиль
// көркем әдебиет
// ғылъми стиль
// тілдік стиль
// ресми стиль