Жануарлар селекциясының ерекшеліктері. Үй жануарларының тұқымдарын өсіру оларды қолға үйрету мен қолға үйретуден кейін басталды, бұл процесс 10–12 мың жыл бұрын басталды. Еріксіз жағдайда ұстау табиғи сұрыпталудың тұрақтандырушы формасының әсерін азайтады. Жасанды сұрыптаудың әртүрлі формалары (алдымен бейсаналық, содан кейін әдістемелік) үй жануарларының барлық дерлік тұқымдарының пайда болуына әкеледі.

Жануарлардың селекциясында өсімдіктер селекциясымен салыстырғанда бірқатар ерекшеліктер бар. Біріншіден, жануарларға негізінен жыныстық көбею тән, сондықтан кез-келген тұқым күрделі гетерозиготалы жүйе болып табылады. Сыртқы жағынан көрінбейтін еркек жануар қасиеттерін бағалау (жұмыртқа өндірісі, майлы сүт) ұрпақтары мен тұқымдары бойынша бағаланады. Екіншіден, көптеген түрлерде жыныстық жетілу кеш жүреді, ұрпақтар бірнеше жылдан кейін өзгереді. Үшіншіден, ұрпақтар саны – аз.

Дәстүр бойынша мал шаруашылығында өнімді дарақтарды таңдау арқылы белгілерді жақсартуға қол жеткізіледі. Алайда, генетикалық түсініктер келесі ұрпаққа генотиптер емес, аллельдер берілетіндігін көрсетеді, жаңа ұрпақ олардан өзінің генетикалық құрылымын қалыптастырады. Сондықтан арнайы селекциялық жұмыс қажет, бірақ популяцияның генофондын қалыптастыру және сапа мен бейімділігін жоғалтпай ұрпақтардан күтілетін генетикалық комбинацияларды жоспарлауға және алуға мүмкіндік беретін іріктеу стратегиясы керек. Өсірілетін жануарлардың генетикалық қорын, олардың өзгеруін және селекцияның әртүрлі кезеңдерінде болатын генетикалық процестерді бағалаудың жаңа әдістерін объективті сипаттау және дамыту қажеттілігі туындайды. Бұл жағдайда популяцияларды сандық сипаттауға, тұқымдар мен табындардың (типтер, тұқымдастар) құрылымдық бірліктерін белгілі бір аллельдермен белгілеуге, олардың арасындағы генетикалық қашықтықты бағалауға және популяция ішіндегі құрылымдар мен популяциялардың филогенетикалық қатынастарын көруге мүмкіндік беретін әртүрлі биохимиялық және молекулалық-генетикалық маркерлерді қолдану маңызды.

ТМД асыл тұқымды малды өсіру ісінің тәжірибелік мәселелерін шешу үшін, осы заманауи әдістерді сәтті меңгерген зерттеушілер бар. Бұлар Е. М. Агапова, В. Н. Балацкий, Е. Н. Метлицкая, С. П. Бесенко, Г. Брем, В. И. Глазко, И. А. Созинов, М. В. Зубец, В. П. Буркаг, Ю. М. Сиволап, Ф. Ф. Эйзнер, Б. Е. Подоба, В. П. Тихонов және т. б.

Соңғы жылдары ДНҚ-ның микросателлиттік локустарының полиморфизмін және полимеразды тізбекті реакция (бұдан әрі – ПТР) көмегімен анықталған оның басқа да бастапқы құрылымдарын талдаудың заманауи әдістері селекциялық жұмыста кеңінен қолданыла бастады. Бұл жануарлар туралы ақпаратқа жаңа деңгейде қол жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл өз кезегінде генетиканың негізгі ережелерін іс жүзінде тиімді пайдалануға ғана емес, сонымен қатар жануарлардың селекциясы барысында болатын генетикалық процестер туралы теориялық және іргелі идеяларды кеңейтуге мүмкіндік беретін жоғары сапалы ғылыми материал алуға мүмкіндік береді.